Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

48
w płacałyby do 20% dochodów. Na zasadzie finansowej oparty m iał być
także jej skład, tzn. każde stronnictw o m iałoby jednego delegata, a za każde
300 tys. koron lub 150 tys. m k wpłacane do kasy zw iązku jednego delegata
więcej. Projekt program u Związku G rup Zachowawczych, bo taką
nazwę zaproponował dla nowej organizacji Łuniewski, przywiózł on z W arszawy.
Tezy program u zgodne były z uchwalonym i n a zjeździe krakow ­
skim 27. K rakow ianie przyjęli propozycje Łuniewskiego, wychodząc z założenia,
że stylizacja jest nieważna, ponieważ program jest tajny, oraz że program
y stronnictw nie będą unifikowane, jako zgodne z przyjętym i w y­
tycznymi.
Ja k w ynika z listu Skrzyńskiego do Tarnowskiego, Łuniewski w raz
z przedstaw icielam i SBZP w połowie grudnia pragnął udać się do Poznania
dla kontynuow ania wcześniej zaczętych pertraktacji z przedstaw icielami
konserw atystów wielkopolskich. Nie m a żadnych danych, że zamierzona
podróż doszła do skutku. Nie w iem y również, czy przystąpiono do realizacji
układu zaw artego w Krakowie. Co prawda, n a w alnym zgrom adzeniu
SBZP w dniu 13 grudnia 1918 r. A. Skrzyński mówił o układzie i że znalazł
on swój w yraz w utw orzeniu Rady Naczelnej w W arszaw ie28. Nie znajdujem
y jednak żadnego innego potw ierdzenia tego. W szystko w skazuje na to, |
że Rada taka nie powstała. Niewątpliwie jednak kontakty były utrzym y­
wane, ponieważ kilka dni przed w yboram i doszło w W arszawie do spotkania
przedstaw icieli konserw atystów trzech zaborów, na którym postanowiono
utworzyć w sejm ie wspólny klub. W spotkaniu tym wzięli udział
również realiści 29.
Rozmowy kontynuow ano zaraz po w yborach. Na ich dalszym przebiegu
zaważyły dwa fakty. Po pierwsze, konserw atyści krakow scy okazali się
jedyną partią konserw atyw ną posiadającą reprezentację w sejm ie, co niezm
iernie wzmocniło ich pozycję w rozmowach. Po drugie, do rokow ań
włączyli się realiści, stając się głównym partnerem dla SBZP. Podczas rokow
ań realiści starali się nie dopuścić do wpływów w m ającym powstać
stronnictw ie najbardziej znanych działaczy aktyw istycznych, jak J. Ostrowski,
Z. Chełmicki, M. Radziwiłł, W. L. Jaw orski, M. B obrzyński30.
23 lutego 1919 r. miało miejsce pierwsze posiedzenie Komisji Organizacyjnej
Stronnictw a Pracy K onstytucyjnej. Obecni byli przedstawiciele
w szystkich odłam ów konserw atyw nych Królestwa, lecz jedynie realistów
reprezentow ali rzeczywiście przywódcy. Postanowiono, że ze względów
taktycznych na zew nątrz z inicjatyw ą utw orzenia wspólnego stronnictw a
w ystąpi SPR. W ydaje się, że przew ażyły tu rem iniscencje w ojny — fakt,
27 Układ z delegatem Łuniewskim, ADzT 661; Szkic programu Związku Grup
Zachowawczych, tamże.
28 List A. Skrzyńskiego do Z. Tarnowskiego z 30 XI 1918, tamże.
29 E. W oynillowicz, Wspomnienia, t. II, BN IV 6486, rkp, s. 234.
30 Ściśle poufny list J. Madeyskiego do Z. Tarnowskiego z 15 II 1919, ADzT 666;
Jaworski, Diariusz, 18, 28 II 1919.