Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

136
działającej w Poznański[e]m szerszej organizacji pod nazw ą Chrzęścijańsko-Narodowe
Stronnictw o Rolnicze”. Dziwi ten brak orientacji zwykle
znakomicie poinformowanego Mackiewicza oraz to, że nie dostrzegł ostrza
antystańczykowskiego nowej organizacji. O samej deklaracji pisał, że „nie
jest skrótem ideologii konserw atyw nej, lecz raczej program em działania
politycznego i społecznego” 83. K rytycznie potraktow ał deklarację „Dziennik
Poznański” stw ierdzając, że „deklaracja zaw iera szereg postulatów ,
które nie dają dość jasnego poglądu na ustrój państw ow y i społeczny i na
stosunki w ew nętrzne, jakich by pragnęło tworzące się stronnictw o” 84. Na
sugestię M ackiewicza „D ziennik” w ogóle nie uważał za potrzebne reagować.
Na początku 1922 r. „G azeta Pow szechna” zarzuciła „Dziennikowi”
, sym patie pros tańczy ko wskie. „Pow ażny »Dziennik Poznański« — pisała —
od pewnego czasu czyni czytelnikom niespodzianki swym i poglądam i na
spraw y polityczne w tym celu, aby czytelnicy zapoznali się w wielkopolskiej
szarzyżnie życia, na chwilę przenieśli się do K rakow a i w złudzeniu,
że czytają tam tejszy »Czas«, doznali w ątrobianej irytacji”. „Dziennik Poznański”
nie pozostał dłużny, zamieszczając kilka dni później artykuł na
tem at stosunków partyjnych w Wielkopolsce, w którym zarzucił „Gazecie
Pow szechnej”, że „od dłuższego czasu stała się odbiciem, jakby odbitką
_ pism Związku Ludowo-Narodowego, zajm ując identyczne z nim stanowisko
zasadnicze w każdej praw ie kwestii, oraz prowadzi identyczną, taktykę”
85.
Nie znam y bezpośrednich powodów, które doprowadziły dwa pisma
do w zajem nych ataków. Prawdopodobnie podstaw owym była w alka tocząca
się wśród ziem ian wielkopolskich o to, na kogo postawić w zbliżających
się wyborach. W cześniej „właściwą” linię obrała „Gazeta Pow szechna”.
Jednak w krótce pozycje swe zm ienił i „Dziennik Poznański”. Znalazło tó
swój w yraz w zm ianie kierow nictw a pisma. 1 kw ietnia 1922 r. ukazał się
w piśm ie kom unikat, że ustępują z redakcji Paszkowski i Noskowski. Nie
podano powodów, lecz można dom niemywać, że obydwaj redaktorzy,
związani z SPN, nie nadaw ali się do kierow ania pismem, które zmieniło
linię polityczną. D ziennik zaczął w superlatyw ach pisać o „obozie narodow
ym ” i prezentow ać go jako jedyny m ający program patriotyczny.
Tak rysow ał się stan organizacyjny stronnictw konserw atyw nych
w przeddzień wyborów. Jednak w trakcie sejm owej dyskusji nad kształtem
ordynacji wyborczej wybuchło niespodziew anie przesilenie rządowe,
które trw ało dwa miesiące. Podczas tego przesilenia ostatecznie ukształtowały
się sojusze wyborcze.
83 C a t, Deklaracja Stronnictwa Zachowawczego, „Słowo”, 19 X 1922.
84 O myśl konserwatywną, „Dziennik Poznański”, 18 X 1922.
85 Dzień polityczny, „Gazeta Powszechna”, 6 I 1922; Zycie polityczne w Wielkopolsce,
„Dziennik Poznański”, 11 I 1922. Opinię tę powtórzył W. Noskowski,
Twarz polityczna Wielkopolski, „Polska”, 28 I 1922.