Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

190
tych zm ianach ZLN rozpoczął kam panię prasow ą przeciwko rządowi, uznając,
że rząd zm ienił swój charakter, przechylając się w yraźnie w lewo. Klub
ZLN podjął 21 lipca uchwałę, że „uchyla się od wszelkiej odpowiedzialności
za politykę tego rządu”. Z niepokojem obserwowało te zm iany rów ­
nież ChNSR. Spokojniej, ale zdecydowanie przeciwko Skrzyńskiem u w y­
powiedział się „Dziennik Poznański”. W yrażał on obawę o zachw ianie
równowagi w rządzie i nadzieję, że na jesieni znów nastąpi zm iana na stanowisku
m inistra spraw zagranicznych. Przede w szystkim jednak obawiano
się, że ta nom inacja zachw ieje sejm owe Treuga D e i17.
Z aplauzem przyjęło nom inację Skrzyńskiego SPN. „Czas” uznał, że
jest najbardziej odpowiednim w Polsce człow iekiem na to stanow isko.
Bronił też Skrzyńskiego przed atakam i prasy narodow odem okratycznej. Dla
„Czasu” nom inacja ta stanow iła początek pow rotu do form uły rządu Sikorskiego,
którego był gorącym orędownikiem.
K am pania prasow a narodowej dem okracji stanow iła przygryw kę do
podjęcia próby obalenia rządu w rozpoczynającej się sesji sejm u. Jeszcze
w m arcu Dmowski odbył rozmowę z W itosem o potrzebie współdziałania.
W październiku zarówno „Piast” jak i ZLN dążyły do obalenia rządu 18.
3 października ZLN potw ierdził swą uchw ałę z 21 lipca. Również klub
„Piasta” podjął uchwałę, że dążyć będzie do stw orzenia większości parlam
entarnej.
A tak podjęty na Grabskiego w sejm ie nie powiódł się. Nie poparł go
klub ChN. ChNSR obawiało się, że nowa większość, która może powstać,
będzie wznowieniem paktu lanckorońskiego z jego reform ą rolną. Dla
ChNSR nie były tajem nicą propozycje Dmowskiego w ysuw ane wobec Witosa
w spraw ie ułatw ienia pracy „Piasta” w Wielkopolsce. W związku z tym
„Dziennik Poznański” pisał, że żądanie poparcia tej koncepcji od ChNSR —
to „w ym aganie sam obójstw a” 19.
Pozycja Grabskiego uległa jednak zachwianiu. Na lewicy był atakow a­
ny przez PSL „W yzwolenie* i kom unistów. Na praw icy wypow iadał się
przeciwko niem u ZLN. Identyczną pozycję wobec rządu prezentował
w swojej publicystyce Stroński. Ostro występowało przeciwko niem u „Słowo”,
naw ołując do obalenia rządu. Jeżeli ChNSR nie dążyło do obalenia
rządu, choć coraz głośniej podnosiły się głosy przeciw niem u, to dlatego,
że uznało go za m alum necessarium i traktow ało przejściowo jako konieczność.
Rząd utrzym ał się w październiku 1924, ponieważ w ystąpiły w ów czas
pierwsze objaw y ponownie pogarszającej się sytuacji gospodarczej. Poin-
17 Zmiana w rządzie, „Gazeta Warszawska”, 28 VII 1924; Klub ZLN a rzą&
Wl. Grabskiego, tamże, 31 VII 1924; Dr B[rzeg], Po interregnum, „Dziennik Poznański”,
29 VII 1924.
18 M. Rataj, Pamiętniki, 14 III, 2 X 1924, Warszawa 1965. s. 195, 236.
15 W a s z., Po wznowieniu obrad sejmowych, „Dziennik Poznański”, 28 X 1924.
O propozycjach Dmowskiego pisał także M. Rataj, Pamiętniki, 4 III 1924, Warszawa
1965, s. 196.