Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

108
I. Rosnera — związanego od początku lat dziew ięćdziesiątych z „Czasem”
i środowiskiem konserw atystów krakowskich, w latach 1894— 1911 radcy
m inisterstw a dla G alicji — reprezentow ał poglądy zbliżone do SPN.
W świetle powyższego m ożna stwierdzić, że oddział krakow sko-lwow -
ski przeżył rozłam bez kryzysu w ew nętrznego. Stanowiąc oddział autonom
iczny w ram ach stronnictw a, po rozłam ie podjął n a nowo sam odzielną
działalność, zachow ując nazwę Stronnictw a Praw icy Narodowej. Stanow ił
więc niejako kontynuację ogólnopolskiego stronnictw a, gdy natom iast grupa
w arszaw ska wzięła na siebie odium rozłamu.
P raw ie natychm iast po rozłam ie zostały podjęte próby ponownego naw
iązania kontaktów. Na pizełom ie stycznia i lutego 1921 r. SRPN zwróciło
się do oddziału lwowskiego SPN z ustną propozycją odbycia zjazdu przedstaw
icieli w szystkich dzielnic celem ułożenia wspólnej platform y oraz
w spraw ie wyborów. Proponowano utw orzenie czegoś w rodzaju federacji
organizacji konserw atyw nych. Jako m iejsce ew entualnej konferencji w y­
suwano W arszawę. Pod pretekstem złych w arunków pobytu lwowiacy zaproponowali
jako m iejsce konferencji Lwów, w ykorzystując rów nież argum
ent, że już uprzednio zapowiedziano w e Lwowie konferencję oddziału
m ałopolskiego z oddziałem kresów wschodnich.
Zwrócenie się do oddziału lwowskiego z pom inięciem krakowskiego
stanow iło jeszcze jedną próbę rozbicia jedności tych oddziałów. Zdawali
sobie z tego spraw ę lwowiacy. W liśaie do Z. Tarnowskiego, składając sprawozdanie
z rozm ów z grupą warszawską, S. Starzyński pisał: „Szczerze
piszę, że w arszaw iacy nie zgodziliby się na Kraków, poniew aż dążą
w pierw szym rzędzie do porozum ienia z M ałopolską W schodnią, a tylko
m y kierow ani lojalnością nie godzimy się na prow adzenie akcji odrębnej”
as. Ostatecznie zlecono J. Baworowskiemu, na podstaw ie uchw ały Wydziału
SPN z 26 listopada zwołać do Lwowa na 3—4 m aja zjazd konserw a­
tystów . M iały w nim wziąć udział oddziały m ałopolskie i kresow y SPN
oraz SRPN i przedstaw iciele W ielkopolski — A lfred Chłapowski i T. Szułdrzyński
96. Nie udało się odnaleźć śladów, by zapowiedziana konferencja^
doszła do skutku. Praw dopodobnie jak i w iele poprzednich inicjatyw tego
rodzaju podejm owanych przez konserw atystów pozostała w sferze projektów.
Praw dopodobnie też sam i inicjatorzy — działacze SRPN — kiedy
zorientow ali się, że inicjatyw a w ym yka się im z rąk, a akcję przejął SPN,
wycofali się z imprezy.
W trakcie tych niesnasek w łonie SPK próbę rozszerzenia wpływów
podjęli konserw atyści wielkopolscy. Możliwe, że był to początek przygotow
ań do utw orzenia w łasnej partii. W 1920 r. ci sam i ludzie, którzy finansowali
„Dziennik Poznański”, zaczęli w ydaw ać jeszcze jeden dziennik —
„Gazetę Pow szechną”. W spółce wydawniczej prym w iedli T. Szułdrzyński
95 U st z 7 II 1921, ADzT 676.
96 List S. Starzyńskiego do Z. Tarnowskiego z 6 III 1921, tamże.