Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

229
1. Hołdowanie zasadom Kościoła katolickiego, z zapew nieniem swobody
w yznań nie zagrażających m oralności publicznej.
2. Siła zbrojna dla ochrony granic i honoru Polski. Stłum ienie knowań
w ew nątrz państw a.
3. Uszanowanie praw a własności zgodnie z K onstytucją. Nietykalność
zapisów i fundacji.
4. W alka ze wszystkim i przejaw am i bolszewizmu w Polsce.
5. Zm iana system u wyborczego do sejm u i senatu oraz samorządów.
6. T rybunał sądowy, zatrzym ujący ustaw y niezgodne z K onstytucją.
7. W zmocnienie naczelnej władzy państw owej.
8. Zrów nanie praw sejm u i senatu.
9. Przestrzeganie praw a odwoływania się do sądów na zarządzenia
adm inistracyjne, w ykonanie art. 59, 73 i 121 Konstytucji.
10. W alka z etatyzm em , swobodny obrót ziemią, zredukow anie rozchodów
państwowych.
11. Reform y społeczne, przeprowadzone drogą ewolucji i z uwzględnieniem
zasobów państw a.
12. Ochrona robotnika. Wolność pracy, wzmożenie jej intensywności.
13. Powszechne nauczanie. Rozwinięcie szkół zawodowych. Ochrona
szkoły pryw atnej.
14. W alka z zarządzeniam i odpolszczającymi kresy.
15. Ochrona praw Polaków poza granicam i Polski.
Zakończył zaś swe przem ówienie słowam i: „Przechodzim y więc do
czynnego politycznego życia. Jesteśm y siłą uśpioną, obudźmy się i dajm y
jej w yraz” .
Postulaty te nie były czymś nowym, ale zebrane po raz pierwszy razem
daw ały dopiero pojęcie, do czego dąży ziemiaństwo. A dążyło ono do
zmiany dotychczasowego ustaw odaw stw a w spraw ach ustrojow ych i społecznych,
do wzmocnienia w pływ u na życie polityczne klas posiadających.
Pod pozornie niew inną treścią kryły się ataki na zdobycze mas pracujących.
Typowy był tu pkt 12. Zaczynał się jako postulat ochrony robotnika, ale
dalej okazywało się, że mowa jest o „wolności p^acy” i wzm ożeniu jej intensywności.
W istocie był to atak na związki zawodowe i ustaw odaw stw o
społeczne, zakładające zniesienie 8-godzinnego dnia pracy i ograniczenie
Ustawowej ochrony robotników.
Zebranie sekcji politycznej miało przebieg burzliw y. Jedyna doczekała
się też ona spraw ozdań prasow ych31. Podstaw ę stanow iła rezolucja przedstawiona
z ram ienia RNOZ przez Meysztowicza. Do dyskusji zapisało się
29 mówców, w związku z czym czas w ystąpień ograniczono do 10 m inut.
Jak pisze Mackiewicz, podziwiano Sapiehę, że potrafił sobie dać radę ze
31 C at, Dzieje jednej sekcji, „Słowo”, 15 IX 1925; Sekcja polityczna, „Warszawianka
”, 12 IX 1925.
A