Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

15 — Dzłalalnoś • polityczr.
i
I
225
W łączył się do dyskusji również „Dziennik Poznański”. A rtykuł Łubieńskiego
spotkał się tu z życzliwym przyjęciem, choć uznano, że zbyt ponuro
widzi m orale ziem iaństwa. Hupce zarzucono, że w ystępując przeciwko
odrębnem u stronnictw u rolniczemu, za współpracą z inteligencją miejską,
szuka adwokatów czy faktorów spraw y ziem iańskiej, co stanow i „odbitkę
dawnych stosunków galicyjskich, gdy profesorowie W szechnicy Jagiellońskiej
i zawodowi politycy upraw iali na gruncie wiedeńskim system protekcyjnej
obrony wielkiej własności”. Z kolei Lutosławski, zdaniem „Dziennika
Poznańskiego”, nie m a racji twierdząc, że powinno ono skupiać w y­
łącznie ziemian. Ponieważ nie stać ich na sam odzielną rolę polityczną, m u­
szą oni współdziałać z chłopami. W jednym z artykułów w stępnych „Dziennika
Poznańskiego” czytam y: „Na wszystkie jednak niedom agania widzimy
jedno lekarstw o: rozszerzenie Stronnictw a Chrześcijańsko-Rolniczego
na cały kraj, przystąpienie doń wszystkich ziem ian”. W innym artykule
podkreślano, że w tym w spólnym z chłopam i stronnictw ie „ziem ianie m ają
praw o i obowiązek ubiegania się o rolę kierowniczą” 24.
Do tego zasadniczego dla ziem ian sporu w trąciła się „Gazeta W arszawska”.
J. Hłasko pozytyw nie ocenił w ystąpienie Łubieńskiego, zgadzając się
z nim, że absencja ziem iaństw a w życiu politycznym jest godna ubolewania.
Jeżeli co do oceny roli i zadań ziem iaństw a był z nim zgodny, to uznał
za błąd dom aganie się od ziem iaństw a stw orzenia osobnego stronnictwa,
ponieważ poważne znaczenie, jego zdaniem, może mieć jedynie stronnictwo
m ające oparcie w różnych klasach. Niedwuznacznie w ten sposób
Wskazywał na ZLN. Ten artykuł Hłaski nie był napastliw y. Inaczej sprawa
w yglądała w następnym artykule, już nie podpisanym . W polemice
z „Dziennikiem Poznańskim ” i „Dniem Polskim ”, pisano, że nie powinno
być partii zorganizowanych na podstaw ie interesów zawodowych i klasowych.
„M arzenia o wielkim stronnictw ie rolniczym z ziem ianam i na czele
są złudzeniem. Będą to wodzowie bez arm ii”. A dalej: „Jeśli ziem iaństwo
nasze będzie ogarniało wzrokiem jedynie swe interesy m aterialne i pozostawi
innym w arstw om w alkę o zagadnienia zasadnicze, to samo się w y­
rzeknie definityw nie roli społecznej, jaką by jeszcze odegrać mogło” 2S. Zaw
arta w tym była już nie tylko krytyka, ale i ostrzeżenie pod adresem
ChNSR.
Szczególnie zabolał publicystów ziem iańskich zarzut klasowości. „Poja
w ia n ie sfer rolniczych o tendencje klasowe — pisał „Dzień Polski” —
jest tw ierdzeniem niczym nie uzasadnionym ”. Analizę obu artykułów za­
'ostawski, Dlaczego potrzebne jest stronnictwo rolnicze, „Dzień Polski”, 21, 22 III
1924.
24 O program ziemiaństwa, „Dziennik Poznański”, 18 III 1924; Od Sasa do łasa,
tamże, 23 III 1924; Dziedzictwo przesądu, tamże, 30 III 1924.
25 J. Hł., Kwestia ziemiańska, „Gazeta Warszawska”, 21 III 1924; Ziemiaństwo
i Polityka, tamże, 6 IV 1924. Podobne zarzuty na łamach „Kuriera Warszawskiego”
Wysunęli B. Koskowski i W. Rabski.