Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

74
Pod w pływ em rozgoryczenia zdarzały się również podczas posiedzeń
władz organizacji ziem iańskich wypowiedzi, które naw et Zdanowski określił
jako egoistyczne, w rodzaju „dziękuję za taką Polskę, przyjdzie żałować
daw nych czasów” 121.
Próbowano pocieszać się, jak to czynił J. Hupka, że wieś jako całość
przyjęła reform ę źle. Bogaci chłopi, bo nie mogą dokupywać ziemi pryw atnie
oraz są przeciwni ograniczeniu do 40 morgów. W yrobnicy i m ałorolni,
bo spodziewali się, że dostaną ziemię bezpłatnie, a teraz nie m ają skąd
wziąć pieniędzy n a ziem ię i zagospodarowanie się. W Galicji poza tym niew
ielu może liczyć na dostanie ziemi w swojej wsi. Następnie H upka w skazyw
ał środki zaradcze: zlikwidowanie rozbieżności wśród ziem ian, dążenie
do rekonstrukcji gabinetu, a w tedy „Bóg da, że za rok lub wcześniej może
będziemy już m ogli patrzeć na uchwały z dnia 10 lipca .podobnie jak patrzym
y teraz na epizod rządów M oraczewskiego” 122.
Głosy, że ziem ianie poddali się, nie były prawdziwe. Po uchw aleniu
reform y rolnej ziem ianie podjęli przeciwko niej w ielokierunkow ą akcję.
Związki Ziem ian i ich oddziały przyjęły szereg uchw ał przeciwko reform ie
rolnej. N atychm iast po uchwale lipcowej w ydały odezwę, w której naw oływ
ały do „w ystąpienia z całą energią, a zarazem całą szczerością, ażeby w y­
konanie reform y rolnej pozbawić wszelkich pierw iastków nieostrożności
lub gwałtu, oprzeć ją n a zdrow ych i m ocnych podstaw ach praw a i trzeźwego
rachunku” 123.
K ierunek, w jakim m iały iść te usiłowania, w skazyw ał poufny m em o­
riał W ydziału Oddziału Krakowsko-Lwowskiego SPK z 16 lipca 1919 r.
Obok w alki przeciwko upaństw ow ieniu lasów zapowiadał w alkę o zm ianę
m aksim um posiadania. Chciano, by m aksim um posiadania dla Galicji i Królestw
a zrów nać z W ielkopolską i kresam i wschodnimi. Dla folw arków podm
iejskich uchylić m aksim um 60 ha, poniew aż zaopatrują one m iasta,
znieść również ograniczenia podziałów przy dziedziczeniu. M ajątków,
w których znajdują się gorzelnie, brow ary i m łyny, nie wywłaszczać. P ry ­
w atne m ajątki wywłaszczać na końcu. Odszkodowania za m ajątki płacić
w gotówce i nie jednakowe, lecz zależnie od jakości ziemi, k u ltu ry i okolicy
124. Zmiany, o które zam ierzano walczyć, prow adziły do storpedow ania
-całej uchwały.
Podjęto kroki w kierunku lepszego zorganizow ania się. Istniały w tym
121 Zdanowski, Dziennik, 1 III 1919. „Można słyszeć, że lepiej by było żyć pod
egidą Austrii lub Niemiec niż mieć sejm z samych chłopów”, Mycielski, Dziennik,
28 I 1919.
122 J. H u p k a, Opinia publiczna wobec uchwał z 10 lipca br. „Czas”, 29, 30 VII
1919; patrz także W. L., Wieś o reformie, tamże, 27 VII 1919.
123 Odezwa Komisji Polskich Związków Ziemiańskich do spraw polityki agrarnej,
„Dziennik Powszechny”, 13 VII 1919; Odezwa do ziemiaństwa polskiego, tamże, 22 VII
1919.
124 Uwagi i postulaty w sprawie reformy rolnej. Komunikat 13, Kraków 19 VII
1919.