Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

237
K. Plater, K. M. Morawski, H. Tarnowski oraz A. Zaremba-Cielecki,
W. Glinka i inni. H. Tarnow ski m otyw ował na zebraniu ich krok tym , że
projektow ana fuzja „nie doprowadzi do istotnej konsolidacji ziem iaństwa,
a dla idei zachowawczej będzie w prost zgubna” 53. Niew stąpienie tych osób
do SChN było wygodne dla działaczy SChN ustosunkow anych do nich
nader krytycznie. Wyżej w ym ienieni 7 stycznia 1926 r. założyli Klub Zachowawczo-M
onarchistyczny. Nie w stąpili do SChN również niektórzy inni
członkowie SZ.
11 lutego ukonstytuow ał się zarząd krakowskiego SChN. Prezesem pozostał
A. Dworski. Nową postacią w zarządzie był Jerzy M adeyski — członek
W ydziału SChN, w ielokrotny negocjator i pośrednik w rozm aitych
kontaktach grup konserw atyw nych, poczynając od lat pierwszej w ojny
światow ej, który tym razem prowadził rokow ania im ieniem SChN. Zarówno
„Czas”, jak i inne pism a zamieściły jedynie inform acje o składzie zarządu
bez słowa kom entarza na tem at fuzji.
Działacze „Czasu” oceniali fuzję jako korzystną dla SPN. Estreicher
m otyw ował takie stanowisko tym , że „znika bowiem przez to stronnictw o
niezdrowe, bez podstaw i stronnictw o stale nam nieżyczliwych m alkontentów,
a wzm acnia się jednolitość obozu konserw atyw nego” 54. Nadal toczyły
się rokow ania SPN z SChN rozpoczęte przed fuzją. Układ proponowany
przez Dworskiego Tarnow skiem u wszedł do um owy SZ z SChN. W styczniu
SPN wypowiedziało się za jego akceptacją, do czasu sfinalizowania
fuzji. Działacze jego orientow ali się, iż część członków SZ nie jest z niej
zadowolona. Już po fuzji krakow scy członkowie SZ, którzy nie przystąpili
do SChN, pragnęli wstąpić do SPN. Dlatego SPN dopiero w m arcu akceptowało
układ 55.
Rokowania między SZ a SPN odbywały się pod kątem przyszłych w y­
borów, które budziły niepokój całego ziem iaństwa, obawiającego się powtórzenia
w yniku z 1922 r. W yraz tem u dał na zjeździe ziem ian w Kielcach
E. Łuszczkiewicz mówiąc: „Stoim y w przededniu nowych wyborów i w y­
bija dla ziem ian ostatnia godzina zdobycia wpływów”. Ponieważ większość
ziem ian nie należała do żadnego stronnictw a politycznego, zdaniem Łuszczkiewicza,
zostawienie im wyboru, jakie stronnictw o m ają popierać, prowadzi
do klęski. Dlatego bezpośrednio do walki politycznej w inna włączyć
się RNOZ: „w inna skoncentrować cały ruch polityczny ziem iaństw a w swej
organizacji” 56.
53 Opis fuzji na podstawie Linkeusa (K. M. Morawski): Położenie w obozie zachowawczym
i monarchistycznym przed przewrotem majowym, „Pro fide”, VII 1926.
Przy pisaniu pamiętnika opierał się K. M. Morawski prawdopodobnie na własnym
artykule. Pamiętnik, BN, akc. 8629 masz., t. II, s. 252—253.
54 Protokół posiedzenia komisji porozumiewawczej stronnictwa z 12 I 1926, ADzT
678.
55 Protokół z posiedzenia wydziału (SPN) 5 III 1926, ADzT 672.
•,G Sprawozdanie ze zjazdu Związku Ziemian, Kielce 24 II 1926, s. 15—17.