Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

w ybrany z listy Narodowego Stronnictw a Ludowego. Wszyscy oni znaleźli
się w Związku Ludowo-Narodowym.
Posłowie w ybrani z list „narodow ych” utw orzyli w sejm ie Sejmowy
Związek Ludowo-Narodowy. Liczył on 116 posłów (34,2%). Po w yborach
w Poznańskiem i na Pom orzu oraz uzupełnieniu sejm u posłam i z Cieszyńskiego
dysponował 140 m andatam i (35,8%). Na 140 posłów było 12 ziemian.
Weszli oni przew ażnie jako członkowie Zjednoczenia Narodowego.
W Zjednoczeniu Narodowym rej wodzili W. Staniszkis i A. M arylski
z Królestw a oraz T. Cieński, E. Dubanowicz i S. Stroński z Galicji. Zjazd
połączonych organizacji K rólestw a i Galicji m iał m iejsce w W arszawie
5— 6 stycznia 1919 r. Na zjeździe tym grupa ziem iańska zdominowała delegatów
nastaw ionych opozycyjnie wobec narodow ej dem okracji. Opozycjoniści
rekrutow ali się przew ażnie z okręgu łódzkiego i pozostawali pod kierow
nictw em Leopolda Skulskiego, podobnie jak jego adw ersarze w tym
momencie jeszcze członka Ligi N arodow ej73.
Liga Narodowa nie poprzestała na organizacji Sejmowego Zw iązku Ludowo-Narodowego.
Zupełnie nieoczekiwanie, bez poprzedzającej akcji prasowej,
11— i 2 m aja 1919 r. odbył się w W arszawie zjazd, na którym postanowiono
utw orzyć ZLN jąko stronnictw o ogólnokrajowe. Faktycznie dopiero
w listopadzie 1919 r. ZLN przeistoczył się w stronnictw o polityczne.
Skupił partie, które uprzednio utw orzyły wspólny klub sejmowy. Związek
nie był organizm em jednolitym i jako całość istniał niedługo. Nie ulega
wątpliwości, że decydującą rolę w jego kształtow aniu odegrała p artia najm
ocniejsza — SDN. Narodowa dem okracja determ inow ała też jego oblicze
ideowe i objęła w nim kierownictwo.
Jedyną grupą, która w w yborach poparła listy „narodow e”, a nie weszła
w skład ZLN, było SBZP. Jego kandydaci nie znaleźli się na listach
„bloku narodowego”, ale kilku z nich weszło do sejm u bez wyborów, jako
byli posłowie do parlam entu austriackiego z Galicji W schodniej. Dołączyło
do nich kilku dem okratów, z którym i różnice zatarły się już całkowicie
podczas wojny, i wspólnie utw orzyli Klub Pracy K onstytucyjnej. Od
m om entu pow stania K lubu był on uw ażany za reprezentację polityczną
stańczyków. Przyłączyło się do niego dwóch posłów w ybranych z list „bloku
narodowego” : Ja n K anty Fedorowicz — prezydent Krakowa, w ystawiony
ze względu na swoją popularność, i Stanisław Chaniewski — ziem
ianin z pow. garwolińskiego i profesor Akadem ii Rolniczej w Dublanach,
w czasie w ojny członek Tymczasowej Rady Stanu. Był też jedynym członkiem
klubu z zaboru rosyjskiego. Na 18 posłów było 9 inteligentów , 6 ziem
ian i 3 przem ysłowców; przed w ojną do konserw atystów należało 9 posłów,
do dem okratów — 8. W śród posłów K PK kilku było w yznania
75 Z jazd Zjednoczenia Narodowego, „Gazeta Warszawska”, 10 I 1919; Meldunek
Biura Wywiadowczego (MSW) 20 I 1919, AAN, 100/11/747, k. 4; Zjazd Zjednoczenia
Narodowego, WBK, Raport Dzienny, 9 I 1919, CA PZPR, 103/3, k. 25—26; Zarys pro-
Oramu Zjednoczenia Narodowego, Warszawa 1919, ss. 8.
61