Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

1
205
odniosło wśród ziemian. Odciągnęło większość ziem ian od ZLN, szczególnie
w b. zaborze rosyjskim . Rozczarowani polityką rolną ZLN, chętnie garnęli
się do stronnictw a, które ich zdaniem broniło interesów ziem iaństw a i stw a­
rzało szansę zdobycia wpływów na wsi. Polemika, o której była wyżej m o­
wa, spowodowana została właśnie w alką o w pływ y na ziem iaństwo K ongresówki.
Fakt ten odnotował Mackiewicz pisząc o m asowym w stępow a­
niu do stronnictw a ziemian, którzy „niegdyś wciągali swoich sąsiadów do
szeregów Związku Ludowo-Narodowego” S8.
Celem obrony interesów ziem ian i propagandy haseł ChNSR stronnictwo
przystąpiło od początku 1924 r. do w ydaw ania w W arszawie własnego
pism a „Dzień Polski”, które cytowano już wyżej. Jako wydaw cy figurowali
czołowi działacze ChNSR W ielkopolski i byli realiści, rów nież członkowie
tego stronnictw a. Finansowo główny ciężar w ydaw ania nowego pisma
ponosili ziem ianie wielkopolscy. Ziem ianie K rólestw a byli im bardzo
wdzięczni za założenie dziennika konserw atyw nego w W arszawie, na co
sam i nie mogli się zdobyć od 1920 r. 59 Obok działaczy ChNSR czołowym
publicystą został Ja n Lutosławski, autor w ielu artykułów i książek poświęconych
obronie interesów ziem iaństwa, w ieloletni redaktor wielce zasłużonej
dla rolnictw a i spraw y ziem iańskiej „G azety Rolniczej”.
Początkowo „Dzień Polski” nie angażował się jaw nie po stronie ChNSR.
W jednym z pierw szych num erów J. Lutosławski zamieścił naw et artykuł,
w którym w yrażał wątpliwości, czy wzrost sił ChNSR nie wyw oła niepożądanego
przesunięcia w układzie sił politycznych. W yglądało na to, że pismo
czuje się niepew nie na gruncie warszaw skim i bada, jak daleko może posunąć
się w głoszeniu swoich tez. Dopiero na początku lutego ukazał się
Ua jego łam ach pierw szy artykuł o potrzebie partii zachowawczej, jeszcze
bez w ym ieniania nazw y ChNSR 60. Później pismo stale drukow ało artykuły
podkrąślające pozytyw ne znaczenie tej partii dla obrony interesów zierniaństwa.
Dążąc do rozszerzenia swych wpływów na ziemie b. zaboru rosyjskiego
podjęło ChNSR próbę stw orzenia pism a dla chłopów. Poprzedziła ją akcja
zbierania pieniędzy na ten cel wśród ziem ian tego zaboru. Zw racając się
o w sparcie pisma, założyciele pisali: „»Wieś Polska« jest przeznaczona dla
Uświadomienia w duchu Stronnictw a Rolniczego ogółu gospodarzy b. Kongresówki
i. dąży do realizacji naczelnego hasła stronnictw a, polegającego
Ua zszeregowaniu w partii rolniczej w szystkich producentów rolnych, zarówno
większą, jak i m niejszą własność, na platform ie wspólnych interesów
zawodowych w ym agających uzyskiw ania przez rolników odpowiednich
wpływów w ogólnogospodarczym i politycznym życiu k raju ” 61.
58 Klub Chrześcijańsko-Narodowy, „Słowo”, 26 VII 1925.
59 S. Wielowieyski, Pamiętnik, 14 II 1924, zbdory pryw., rkp, cz. II, z. 2.
60 Z. D o b i e c k i, Właściwa droga, „Dzień Polski”, 4 II 1924.
61 A. Morstin, B. Zawisza, Ku uwadze ziemian, tamże, 6 II 1925. W listach
Pisano: „Chodzi o wydawanie pisma dla ludu w dawnej Kongresówce, pisma, które by