Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

Rozdział III
0 granice i konstytucję. Rozpad SPK
Zadowolenie w yw ołane utw orzeniem rządu Paderew skiego w m iejsce
rządu M oraczewskiego szybko minęło. Wówczas każdy rząd niesocjalistyczny
zostałby przyjęty przez praw icę z radością. Pół roku starczyło, by nie
było klubu nie odnoszącego się do niego krytycznie. W śród partii, które go
początkowo poparły, zjawisko to najjaskraw iej w ystąpiło w w ypadku
Zw iązku Ludowo-Narodowego. Prasa narodow odem okratyczna rozpoczęła
ataki n a rząd, a stw ierdzenia, że „doczekaliśmy się chwili, w której gabinet
obecny stał się niem ożliwy do utrzym ania”, nie należały do rzadkościx.
Również osobiste stosunki m iędzy Paderew skim a Dmowskim ulegały coraz
w iększem u pogorszeniu2.
Położenie rządu utrudniała rosnąca drożyzna, brak węgla, coraz gorsze
zaopatrzenie m iast w żywność. Dawały o sobie znać pierw sze objaw y inflacji.
W tej sytuacji Paderew ski zdecydował się powołać na stanowisko
m inistra finansów Leona Bilińskiego, który pełnił tę sam ą funkcję uprzednio
w W iedniu. Przez jakiś czas zajm ował on stanow isko prezesa Koła Polskiego
i ściśle był związany ze stańczykam i. Z aplauzem przyjął tę nominację
K PK i prasa związana z SPK. Udzielone m u poparcie wypływało
z uznania jego fachowości — liczono na uporządkow anie gospodarki finansowej,
jak i z pow odu powołania do rządu pierwszej osoby związanej
w czasie w ojny z obozem aktyw istycznym . Ja k pisał „K urier Polski”,
anatem a rzucona na b. aktyw istów przez narodow ych dem okratów u p a d ła 3.
Natom iast dla ZLN nom inacja ta była kolejnym powodem niechęci do rządu.
„Gazeta W arszawska” nie cofała się przed osobistym i atakam i na Bilińskiego
pisząc o nim , że to bardziej A ustriak niż Polak. Na te obelgi odpowiedział
bardzo ostro „Czas”, zarzucając narodowej dem okracji niemoralność,
demagogię, pragnienie m onopolu politycznego, szkodliwość działania
KNP w Paryżu, a na odsądzenie Bilińskiego od polskości zareagował
zdaniem, że „poza gronem własnego Obozu nie m a dla tych Katonów polskości
nikogo, kto by o spraw ę narodow ą istotnie dbał i kto by mógł w y­
trzym ać surow y sąd »sum ienia narodowego-«” 4.
Podejm ow ane próby rekonstrukcji rządu nie były w stanie go uratować.
A taki na rząd zwiększyły niesnaski w ew nątrz niego, choćby między
1 J. HI., Rekonstrukcja gabinetu, „Gazeta Warszawska”, 22 VII 1919.
2 W rozmowie z A. Więckowskim Paderewski nazwał Dmowskiego „złym geniuszem
Polski”. M. Łempicki, Dziennik, 12 IX 1919; Dmowski pisał do Kozickiego:
„Mistrz wygląda mi coraz bardziej świńsko”. List z 10 III 1920 w: M. Kułakowski,
Roman Dmowski, t. II, s. 200.
1 W zwierciadle samouwielbienia, „Kurier Polski”, 1 VIII 1919.
4 Anathema sit, „Czas”, 13 IX 1919.