Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

247
Do obalenia rządu dążyło też „W yzwolenie”, w ystępując za przeprow a­
dzeniem wyborów w term inie przyśpieszonym. Popierała je w tym PPS.
Również SChN nie m iałoby nic przeciwko rozwiązaniu sejmu, ale pod
w arunkiem uprzedniej zm iany ordynacji wyborczej. Ponieważ jednak
przywódcy SChN zdawali sobie sprawę, że zm iana ordynacji wyborczej
jest niemożliwa, występow ali przeciwko projektom „W yzwolenia”. W ysuwali
oni argum enty, że w momencie napięć w polityce zagranicznej i ciężkiej
sytuacji gospodarczej zarówno przesilenie rządowe, jak i nowe w y­
bory są nieodpowiednim wyjściem. Zdawali sobie również sprawę, że z nastrojów
społeczeństwa W ywołanych ciężką sytuacją gospodarczą skorzystałyby
stronnictw a lewicy M.
K rytykując rząd Grabskiego, SChN występowało jednocześnie przeciwko
atakom na ten rząd ze strony Witosa. Stecki pisał, że Witos na pewno
nie będzie lepszym prem ierem . Oskarżał go, że jest „jedną z tych osobistości,
które zburzyły życie polityczne nowej Polski i rozwój m yśli państwowej
w masach, zatruły atm osferę czystego patriotyzm u czadem samolubstw
a klasowego i klasowej chciwości” 87. W ystąpienia przeciwko Witosowi
wyw ołane były obawą odrodzenia się koalicji z 1923 r. Dlatego konserw
atyści cieszyli się z każdej rozbieżności między „Piastem ” a ZLN.
Niechętnie odnosząc się do samego Grabskiego, głosowali w sejm ie za wotum
zaufania dla rządu. Tę politykę klubu ChN wobec rządu popierał
także „Czas”. Również Mackiewicz, pisząc o głosowaniu ChN, „którego
politykę na terenie sejm owym stale popieram y”, uznał, że głosowanie za
w otum nieufności byłoby „w dosłownym tego znaczeniu skokiem w ciemność”,
bo na jego miejsce m ogliby przyjść Rataj, K orfanty, Witos M.
Kiedy Grabski niespodziewanie podał się do dym isji, Mackiewicz potępił
go za ten krok. Natom iast inne pism a konserw atyw ne skonsternow ane
niespodziew anym przesileniem zaczęły pisać przychylnie o jego osobie,
ponieważ nie widziały możliwości innego pozytywnego rozwiązania. „Gazeta
Pow szechna” nie była naw et w stanie napisać, czego pragnęłaby dalej,
poza tym, że nie chciałaby W itosa jako prem iera. Jednocześnie głosiła, że
„stanęliśm y nad przepaścią” i jest to ostatnia próba sejm u 89.
Próbą ratow ania sytuacji było utw orzenie koalicyjnego rządu Aleksandra
Skrzyńskiego. Do koalicji weszły ZLN, ChD, NPR, „Piast” i PPS. Skład
rządu wskazywał, że nie będzie on zdolny do podjęcia zdecydowanych kro-
85 S. Stroński, Przeciw odruchom, „Warszawianka”. 3 IX 1925; tenże,
Rozstrój, tamże, 7 XI 1925. „Nastroje społeczeństwa dzięki przesileniu gospodarczemu
są tak nerwowe, rozgoryczenie sięga tak głęboko, że wybory mogłyby się stać po prostu
katastrofą”. J. K., Jeszcze nie czas na rozwiązanie sejmu, „pziennik Poznański”,
28 X 1925.
87 J. Stecki, Morały p. Witosa, „Warszawianka”, 5 XI 1925.
88 Sukces rządu w sejmie, „Czas”, 25 X 1925; C a t, Z ubiegłego tygodnia, „Słowo”,
27 X 1925.
89 Cat, Ustąpienie gabinetu p. Wł. Grabskiego, „Słowo”, 14 XI 1925; A co teraz,
„Gazeta Powszechna”, 15 XI 1925.