Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

50
się Stronnictw o Pracy Narodowej na Rusi, które m iało otrzym ać 26 miejsc,
następnie konserw atyści galicyjscy (SBZP) — 16, r.ealiści — 15, Centrum
Narodowe i Stronnictw o Narodowe — 6, wreszcie dla Stronnictw a Narodowo-Zachowawczego
na Litwie zarezerwowano 6— 8 m iejsc 34.
Podany przez „K uriera” układ sił w ydaje się m ało praw dopodobny. T rudno
przypuścić, by Stronnictw o Pracy Narodowej na Rusi było o tyle liczniejsze
od SBZP i SPR. W om aw ianym okresie znajdowało się w rozproszeniu
i mowa mogła być jedynie o działaczach znajdujących się w W arszawie.
W tej samej sytuacji znajdowało się Stronnictw o Narodowo-Zachowawcze
n a Litwie. Otóż po licznych zebraniach ziem ian pochodzących
z Litw y i Białorusi, które m iały miejsce od lutego do kwietnia, 10 kw ietnia
1919 r. 30 osób postanowiło w stąpić do SPK, delegując do Rady A. Meysztowicza
i E. W oyniłłow icza35. Pierw sze jej posiedzenie m iało m iejsce
w W arszawie dnia 9 kw ietnia 1919 r. Rada potw ierdziła Wszystkie zastrzeżenia
SBZP oraz zwróciła uwagę na konieczność jak najszybszego zorganizowania
stronnictw a w W ielkopolsce 36.
W ażniejszy był w ybór członków Zarządu Głównego. W skład Zarządu
weszli: H enryk Potocki, L. Tallen-W ilczewski, W ładysław Glinka, August
Popławski, Michał Karski, H enryk Kaden, Andrzej Garbiński, A ntoni Beliński,
Agenor Gołuchowski, Stanisław Badeni, A leksander Skrzyński, Stanisław
H orw att, Janusz Radziwiłł, Edw ard Paszkowski i A leksander Meysztowicz.
Z tego wynika, że w Zarządzie 5 m iejsc posiadali realiści, 4 —
SBZP, po dw a m iejsca otrzym ali przedstaw iciele grup kresowych, jeżeli
E. Paszkowskiego zaliczyć form alnie do Stronnictw a Pracy Narodowej na
•Rusi, choć był wówczas już ściśle związany ze stańczykam i. Po jednym
m iejscu otrzym ali przedstaw iciele C entrum i Stronnictw a Narodowego.
W ybrano także 4 zastępców. Analizując skład Rady widać, że weszli do
niej czołowi przyw ódcy realistów . N atom iast z konserw atystów galicyjskich
nie weszli ani Z. Tarnow ski — prezes SBZP, ani S. Starzyński — przyw ódca
wschodniogalicyjskich konserw atystów , ani J. Madeyski, który prow a­
dził rokowania z ram ienia stańczyków. Podobnie dwie pozostałe grupy
Królewiackie były reprezentow ane przez drugi garnitur działaczy. Przypuszczenie,
że przew ażyła w tym w ypadku obaw a przed w yborem do władz
eksponowanych działaczy aktyw istycznych, byłoby prawdopodobne, gdyby
ci sami działacze nie weszli do Rady Naczelnej. Poza tym wszedł do Zarządu
Głównego Janusz Radziwiłł, który za czasów Rady Regencyjnej pełnił
eksponowaną funkcję dyrektora D epartam entu Politycznego. Jeżeli naw
et dla Galicjan przew ażyły względy techniczne — konieczność częstego
przebyw ania w W arszawie, nie tłum aczy to absencji przyw ódców ak ty ­
wistów K rólestw a.
j
34 „Kurier Polski”, 30 III 1919. Notatka bez tytułu.
35 Woyniłłowicz, Wspomnienia, t. II, s. 241—242.
36 Wyciąg z protokołu posiedzenia Rady Naczelnej SPK odbytego w Warszawie
9 IV 1919, ADzT 661.