Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

242
szawska”. Na zjeżdzie tym w ybrano'Z arząd Główny, którego prezesem został
Jan M oszyński 69. Patronow ali jej W acław Niemojowski. A. D rucki-Lubećki,
K. Raszewski, J. Dowbór-M uśnicki i inni. Na zjeżdzie tym OMM
uchwaliła niezależność od wszystkich stronnictw politycznych. Uchwała ta
pozostała na papierze, ponieważ szybko związała się ona z O rganizacją
M onarchistyczną.
Dokładnie nie wiemy, jak doszło do pow stania w m aju 1925 r. Organizacji
M onarchistycznej. Rozwijała ona działalność w tych sam ych kręgach
i wśród tych samych ludzi co stronnictw a konserw atyw ne. W W ilnie jej
działalność propagował Mackiewicz. Redakcja „Słowa” rozprowadzała rów ­
nież jej wydaw nictwa. Na czele OM w W ilnie stał, zabierający czasami głos
na łam ach „Słowa”, T. Dembowski. Mackiewicz i ludzie z jego kręgu brali
udział w zjazdach tej organizacji, choć „Słowo” deklarowało, że „żadnej
partii służyć nie będziem y”. W W arszawie udział w jej pracach brał m. in.
Z. L ubom irski70. OM próbowała także działać poprzez Związki Ziemian.
W spraw ozdaniu ze zjazdu Związku Ziemian w Kielcach zachowało się w y­
stąpienie Zbigniewa Dobieckiego: Nakaz chwili bieżącej a ziem iaństwo.
Był on w 1920 r. prezesem Organizacji Młodzieży Narodowo-Zachowawczej,
a na zjeżdzie kieleckim w ystępow ał jako mąż zaufania OM. Po krytyce
istniejących partii, a przede w szystkim narodow ej demokracji, Dobiecki
jako wyjście z sytuacji zaproponował m onarchię. W arto dodać, że skrytykował
również SChN jako organizację, która klasow ym i m otyw am i ugrupow
ań rolniczych nie pociągnie narodu. Hasłem takim może być wyłącznie
m onarchizm 71. Nie nastręczało trudności rozszyfrow anie powodów krytyki
endecji, niejasne są natom iast powody krytyki SChN, które już zadeklarowało
się jako m onarchistyczne, a na dodatek posiadało znaczne wpływy
w OM.
Statut OM powstał dopiero w końcu listopada 1925 r. Podpisali go Wacław
Niemojowski, Dowbór-M uśnicki i K. Raszewski. Całe kierownictwo
partii spoczywało w ręku Zarządu Głównego. W kom petencji Rady Naczelnej
zostały, jak podkreślał statut, wyłącznie zm iana deklaracji i statu tu r2-
S tatu t nie zaw ierał tak ważnego punktu, jak sposób powoływania Zarządu
Głównego i Rady Naczelnej. Dlatego nie wiadomo, w jaki sposób doszło do
pow stania zarządu, który ukonstytuow ał się w tym samym dniu, w któ­
69 Kalendarz akademicki 1924/1925, s. 110; E. Woyniłłowicz, W s p o m n i e n i a ,
t. II, 20 VII 1924, BN, IV 64S6 rkp; Zjazd młodzieży monarchistycznej, „Gazeta Warszawska”,
4 III 1925.
70 Wydawnictwo Organizacji Monarchistycznej, „Słowo”, 25 II 1926; M o n a r c h iś c i’
polscy, tamże, 1 IX 1925; Z. Lubomirski zwołał zebranie OM, w którym brało udzia*
40 osób, „przeważnie utytułowanych”. Sekretarzował W. Glinka. Woyniłłowicz
Wspomnienia, t. II, 11 IX 1925.
71 Sprawozdanie ze zjazdu Związku Ziemian, s. 18—24; Z. Dobiecki. Z w łasnych
przeżyć, BN, akc. 7600, z. 2.
72 ZG OM. Komunikat nr 1, Poznań 28 XI 1925, AGAD Arch. Niemojowskich, t. 30.