Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

S P N uznało, po dyskusji n a zjeździe, politykę narodow ej dem okracji w najważniejszych
aktualnych kw estiach za „niebezpieczną dla spraw y polskiej” .
Zm ienił też stosunek do rządu K PK , zgłaszając swoje poparcie 19. Do dym i­
sji rządu form alnie doszło jednak n a innym tle niż niepowodzenia na
wschodzie. Pod w pływ em ataków byłych członków PSL „W yzwolenie”
doszło do rozłam u w PSL i zostało ono zmuszone wycofać się z kom promisu
w spraw ie konstytucji. Nie bacząc na ciężką sytuację państw a, w mom
encie odw rotu w ojsk polskich na wschodzie, 9 czerwca 1920 r. rząd
Skulskiego podał się do dymisji.
Po kilku nieudanych próbach stw orzenia rządu centrolewicowego powołano
na wniosek ZLN rząd fachowy W. Grabskiego. K PK przy rokowaniach
usiłował, ze względu na sytuację państw a, doprowadzić do utworzenia
rządu jedności narodowej. Gotów był przy tym, pod w arunkiem ustalenia
polityki zagranicznej, poprzeć gabinet skupiający całe centrum i lewicę
20. G abinet Grabskiego poparły ZLN i NZL, inne grupy uczyniły to
z zastrzeżeniem . K PK swój stosunek do rządu uzależnił od jego składu. Nie
znając go jeszcze, zastrzegł się przeciwko pow ierzeniu teki m inistra spraw
zagranicznych Ignacem u Szebeko. Został nim ostatecznie Eustachy Sapieha.
Niezadowolony był rów nież z łączenia w jednym ręku przez Grabskiego
stanowiska prem iera i m inistra skarbu, czego jednak nie uwzględniono 21.
Ostatecznie KPK, pomimo zastrzeżeń, poparł rząd. Zresztą w kilka dni
po jego utw orzeniu powołano Radę Obrony Państw a, która znacznie
zm niejszyła rolę rządu. Z ram ienia K PK do ROP wszedł J. K. Fedorowicz.
Rząd nie utrzym ał się długo. Po niepowodzeniach rokowań w Spa i w
związku z coraz gorszą sytuacją na froncie wschodnim na posiedzeniu ROP
postanowiono utw orzyć rząd koalicyjny z W itosem jako prem ierem .
W przesileniu tym K PK odegrał znaczną rolę. W zaistniałej sytuacji
Uznał za konieczne wciągnięcie do rządu lewicy. „Czas” ujął to w sposób
następujący: „W zasadniczym kierunku działań rządu przew agę trzeba zdać
W ręce przedstaw icieli stronnictw opierających się o w arstw y włościańskie
i robotnicze” . Przyczyny takiego stanow iska nie ukrywano. „Gabinet
jest koalicyjny, ale piętno polityczne nadaje m u lewica — pisał Ignacy
Rosner. — Albowiem na w ew nątrz i na zew nątrz lewica w tej chwili osłania
prawicę, a nie na odw rót” 22. Dlatego K PK i prasa SPK wzięły w Obronę
Daszyńskiego przed atakam i prasy narodow odem okratycznej oraz
85
19 Układy, „Dziennik Poznański”, 31 XII 1919; Atak na Patka, tamże, 15 IV 1920;
Stronnictwa a polityka rządu, tamże, 5 V 1920; Przesilenie, „Gazeta Powszechna”, 1 V
1920; Obrady Prawicy Narodowej, „Czas”, 7 V 1920; Przesilenie, „Dziennik Powszechny”,
31 V 1920.
20 Przesilenie w permanencji, „Dziennik Powszechny”, 15 VI 1920; Komunikat
&PK, „Dziennik Poznański”, 4 XII 1920.
21 Nowy gabinet, „Czas”, 25 VI 1920. t
22 Rząd obrony państwa, „Czas”, 23 VII 1920; Zm., Rząd obrony i pokoju, „Kurier
Polski”, 25 VII 1920.