Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

150
wicz, Stefan Laurysewicz, Tadeusz Epstein, M aurycy Poznański i inni,
a także liczni przedstaw iciele ziem ian oraz kilku działaczy SPN, jak Julian
Nowak, Stanisław Estreicher, Tadeusz Starzewski, M arian Zdziechowski
oraz W ładysław Stesłowicz. Poza tym znalazło się w niej w ielu byłych
i aktualnych m inistrów. Część z w ym ienionych wchodziła również w skład
Rady Naczelnej UNP. U nia obejm owała ziem ie daw nych zaborów:
austriackiego i rosyjskiego 43.
Ponieważ nie w iem y nic o przebiegu pertraktacji, nie jesteśm y w stanie
powiedzieć, co skłoniło działaczy SPN do wejścia w skład Unii. Było to
przecież znacznie więcej niż zawarcie wyłącznie porozum ienia wyborczego.
Gdy tylko pogłoski o m ontow aniu Unii przedostały się do wiadomości
publicznej, prasa „obozu narodow ego” rozpoczęła przeciwko niej kam panię.
W akcji w ykorzystyw ano przede w szystkim związki w ielu członków
Unii podczas I w ojny światowej z obozem aktyw istycznym oraz wejście
w jej skład przedstaw icieli niektórych odłamów społeczności żydowskiej.
Z posłów K PK i członków SPN na liście państw ow ej UNP do sejm u
i senatu znaleźli się: W ładysław Stesłowicz, W. L. Jaw orski, N atan Loew
enstein, Jerzy Baworowski, H enryk Koliszer i inni. M iał figurow ać rów ­
nież na liście do senatu Zdzisław Tarnowski, który w ostatniej chwili
wycofał sw ą kandydaturę, nie chcąc występować wspólnie z Tadeuszem
Epsteinem, prezesem Izby Handlowej 44. Na listach Unii w Małopolsce Zachodniej
znalazło się kilku działaczy SPN i ziemian. M. in. na pierwszym
m iejscu na liście okręgowej figurow ał Ja n Hupka. Od razu też napotkali
w swej akcji w Małopolsce Zachodniej opór ze strony nowo założonego
Stronnictw a Zachowawczego.
UNP nie w ystaw iła swej listy w Galicji W schodniej, choć na jej liście
znaleźli się przedstaw iciele przem ysłu naftowego Franciszek B rugger oraz
Ignacy Mościcki i Edw in Hauswald — profesorow ie Politechniki Lwowskiej.
Posunięcie to wiązało się praw dopodobnie ze stanow iskiem oddziału
lwowskiego SPN, który zam ierzał w ejść w porozum ienie z ChZJN. W ysuw
ał on jako swych kandydatów S. Starzyńskiego i S. Badeniego do senatu
i J. Baworowskiego i K azim ierza Paparę do sejm u. ChZJN odrzucił te
kandydatury już na początku września. K iedy w październiku DubanowicZ
ponownie zaproponow ał w ystaw ienie Starzyńskiego, przeciwko tem u w y­
stąpił S. Grabski, m otyw ując to tym , że nie chce on w stąpić do żadnej
partii wchodzącej w skład C h Z JN 45. Nie wiadomo, kom u w tej sytuacji
43 Unia Narodowo-Państwowa. Deklaracja programowa i uchwały konferencji
krajowej z dn. 28 i-29 czerwca 1922 r.\ T. Hołówko, Prezydent Gabriel Narutowicz,
Warszawa 1924, s. 109; L. Hass, U źródeł przewrotu majowego, „Kwartalnik Historyczny”,
1970, z. 2, s. 379; J. Lewandowski, Unia Narodowo-Państwowa, [w:l
Księga pamiątkowa ku uczczeniu 70 rocznicy urodzin prof. dra Janusza Wolińskiego,
Warszawa 1964, s. 39—46.
44 List M. Chylińskiego do Z. Tarnowskiego z 4 X 1922, ADzT.
45 Protokoły posiedzeń Komitetu Dzielnicowego ChJN 2 X 1922, Arch. P a w lik o w ­
skich, III D/5. Kandydat na posła podpisywał deklarację, że jest członkiem jednej