Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

126
gospodarkę. Poza tym rolnictw o traciło na inflacji w w yniku rozw ierających
się nożyc cen.
Czynnikiem dodatkow ym było ponowne zaognienie stosunków na wsi.
Po zakończeniu w ojny polsko-radzieckiej ziem ianie oskarżyli robotników
rolnych o wrogi stosunek do nich podczas zajm owania ziem przez wojska
radzieckie, utrudnianie ratow ania mienia, grabież itp. Określali takie postępowanie
jako zdradę kraju. W ykorzystali te oskarżenia jako pretekst do
odrzucenia propozycji MPiOS o podjęciu rokow ań z ZZRR w spraw ie podniesienia
pensji fornalom . Nie zgadzali się na udział w pertraktacjach
przedstaw icieli ZZRR do czasu zakończenia dochodzeń, które zdejm ą z niego
„zarzut w iarołom stw a i zdrady” 45.
W związku ze wzrostem cen na produkty rolne, ogólną drożyzną i inflacją
przeszła przez kraj fala strajków . Z kolei prasa praw icow a rozpoczęła
gw ałtow nie nagonkę antykom unistyczną. Domagała się od rządu zdecydowanej
walki ze strajkam i, łącznie z zastosowaniem siły, oraz poparła
inicjatyw ę ZLN uchw alenia przez sejm ustaw y o zwalczaniu komunizmu.
„Czas”, który również w ystępow ał przeciw ko strajkom i był nie mniej
antykom unistyczny, dostrzegał złożoność problem u. Redaktorzy zdawali
sobie spraw ę, że represje są chwilowym zażegnaniem napięć. „Czas” pisał:
„Położenie robotników i urzędników państw ow ych jest istotnie bardzo
ciężkie; jeżeli uw iedzeni agitacją agitują — głodem! — i strajkują, to niew
ątpliw ie źle robią; ale oprócz ukarania podżegaczy m usi państw o dać
inną odpowiedź przez roztoczenie nad swym i funkcjonariuszam i opieki, do
jakiej słuszne m ają praw o” 46.
Organizacje ziem iańskie, przew idując możliwość strajków w w ypadku
gwałtownego w zrostu cen płodów rolnych, apelow ały do swych członków
o um iar i podjęcie kroków w kierunku zapobieżenia sp ek u lacji47. Bardzo
im zależało na wyciszeniu fali nastrojów antyziem iańskich.
Nad ziem ianam i nadal wisiała zmora reform y rolnej. W ojna polsko-radziecka
w dziedzinie rolnej przyniosła dwie ustaw y: 1. o w ykonaniu reform
y rolnej — przyjętą 15 lipca 1920 r. i 2. o nadaniu ziem i żołnierzom
W ojska Polskiego. Ta ostatnia została przyjęta 17 grudnia 1920 r., ale jej
założenia były sform ułow ane w tym sam ym czasie co i ustaw y o w ykonaniu
reform y rolnej. Obie m iały na celu zachęcenie chłopów do udziału
w obronie państw a, tym bardziej że na poprzednim etapie w ojny chłopi
niechętnie szli do arm ii.
Ustawa o w ykonaniu reform y rolnej była w ynikiem porozum ienia się
stronnictw i została przyjęta przez sejm jednogłośnie. M om ent przyjęcia
ustaw y, krytyczny dla państw a, stał się przyczyną, dla której zachowanie
się W itosa zostało przez Bobrzyńskiego porów nane do zachow ania szlachty
45 ZG Związku Ziemian, Oświadczenie, „Gazeta Rolnicza”, 1 X 1920, tamże odp0'
wiedzi ZZRR i MPiOS.
46 Rząd przeciw strajkom, „Czas”, 3 IX 1921.
47 Odezwy Związku Ziemian, „Gazeta Rolnicza”, 28 VII, 9 X 1921.