Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

Ł
227
bycie poparcia konsum entów m iejskich. Mackiewicz przewidywał, że na
zjeździe rzucone zostanie hasło „wciągnięcia większości ziem ian do jednego
politycznego stronnictw a”, i popierał takie stanow isko29. Stanowiska
przed zjazdem nie były całkiem jednoznaczne. Część ziem ian zamierzała
dążyć do skupienia się w jednym stronnictw ie. Wiadomo było, że najbardziej
predysponow ane i cieszące się najw iększym i w pływ am i jest SChN.
Nieco odm ienną drogę proponowało SPN, którego poglądów wyrazicielem
stał się Hupka. Dla wszystkich jasne było, że obiektem krytyki stanie się
ZLN.
10 w rześnia nabożeństwem rozpoczął się I W alny Zjazd Zrzeszonego
Ziem iaństwa. Na zjazd przybyło ponad 3000 osób. Otworzył go prezes
RNOZ K. Lubomirski. Przem ówienie jego stanow iło ogólny przegląd sytuacji
rolnictw a i zbiór żalów ziemiańskich. O stylu mowy niejakie pojęcie
dać może następujący cytat: „Obecnie zmuszać się będzie włościan do
sprzeniew ierzania się swojej naturze szlachetnej i uczciwej i do zabierania
ziemi praw ie za darm o w sposób podstępny i im w strętny, z poczuciem,
że popełniają czyn nieuczciwy i całe życie wstydzić się go będą wobec siebie
i swoich dzieci” 30. Zakończył przem ówienie apelem do ziem ian o aktyw ­
ność, o realizację „m isji publicznej ziem iaństw a”.
Pierwszego dnia na zjeździe wygłoszono kilka przem ówień na sesji plenarnej.
Rozpoczął S. Godlewski referatem na tem at Projektu ustaw y o w y ­
konaniu reform y rolnej. Mówił o pogorszeniu projektu w stosunku do ustaw
y z 1920 r., o odszkodowaniu za ziemię. Starał się wykazać jej sprzeczność
z konstytucją. Z arzuty te podnoszono już wiele razy. Zdanie na jej
tem at ziem iaństw a było jednolicie negatyw ne. Rezolucja zjazdu w spraw ie
reform y rolnej pow tórzyła argum entację Godlewskiego, wskazując na
szkodliwe skutki ustaw y dla gospodarki, jej niepraw ny charakter oraz zapowiadając
kontynuow anie walki z ustaw ą.
R eferat O konieczności ścisłej organizacji ziem iaństw a wygłosił Mieczysław
Jałowiecki. Zarówno przem ówienie, jak i późniejsza rezolucja
przyjęta przez zjazd proklam owały obowiązek należenia ziemian do związku,
do karności w ram ach tegoż związku. Podobnie było w w ypadku referatu
G ustaw a Swidy o „zadaniach ziem iaństw a w życiu społecznym ”.
Również on nawoływał do aktywności, do stanięcia do pracy społecznej na
Wsi. W ynikiem tej pracy miało być naw iązanie kontaktu z chłopami. W rezolucji
nakładano na ziem ian obowiązek udziału w pracy społecznej. Następnie
wiele m iejsca poświęcono spraw om gospodarczym.
29 M. P., Przed zjazdem ziemian, „Dziennik Poznański”, 8 IX 1925; J. Hupka,
Przed zjazdem ziemian, „Czas”, 9 IX 1925; S. Stroński, Zjazd ziemian, „Warszawianka”,
10 IX 1925; Cat, W dzień otwarcia walnego zjazdu ziemian, „Słowo”, 10
IX 1925.
30 Pamiętnik 1-go Walnego Zjazdu; obszerne sprawozdania ze zjazdu zamieszczały
„Dzień Polski”, i „Słowo”. Prasa będzie cytowana jedynie w wypadku ,kiedy podawała
wiadomości, których nie ma w Pamiętniku.