Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

224
kierunku nie uczynili. Przypom niał, że większość ziem ian była zwolennikam
i w spółpracy z endecją, co doprowadziło do opłakanych skutków, a na
dodatek rozwścieczyło lewicę, z którą można było rozm awiać i osiągnąć
kosztowny, ale lepszy od obecnego stanu, kompromis. Zaatakow ał również
SZ jako stronnictw o czysto ziemiańskie. W ystąpił za w spółpracą z inteligencją
i m ieszczaństwem 21.
W dyskusji jedni byli za w spółpracą z chłopami, inni potencjalnego sojusznika
wiedzieli w m ieszczaństwie i inteligencji. Byli zwolennicy działania
przez organizacje gospodarcze, „stronnictw o ziem iańskie” lub ChNSR.
A utorzy przedstaw iali rozm aite poglądy, ale nie polem izowali ze sobą. Polem
ikę podjęli dopiero dyskutanci z innych partii.
Na zarzuty H upki pod adresem SZ odpowiedział w „Czasie” prezes
stronnictw a, że nie jest stronnictw em wyłącznie ziem iańskim i „szczyci się
już dzisiaj poważnym gronem inteligencji”. Polem ikę bardziej zasadniczą
podjęto na łam ach „B iuletynu”. Przyznano, że rzeczywiście SPN było niem
al jedynym w yjątkiem , które dopuszczało do swojego grona inteligencję,
natom iast w zasadzie zachowawcami byli ziemianie. A utor tłum aczył takie
stosunki apolitycznością inteligencji. Z arzuty „Czasu” pod adresem ziem
iaństw a skierow ał do inteligencji. Z zarzutem H upki o ekskluzywności
Związku Ziem ian podjął polem ikę W ładysław K ępiński — wiceprezes
Związku Ziem ian w Krakowie. Zaatakow ał on „Czas” i SPN za antyendecką
politykę w okresie wyborów w 1922 r. Ogół ziem iaństw a nie poszedł
za nim i i poparł listę ChZJN, nie poświęcając idei jedności narodow ej interesom
klasowym. Był zdania, że kom prom is z lewicą, który proponował
Hupka, byłby kosztow niejszy i m niej pew ny niż z narodow ą demokracją.
„Poza tym — pytał retorycznie K ępiński — czy większość ziem ian poza
interesem osobistym nie m a już poczucia ideałów narodow ych” Jako ostatni
argum ent w ysunął tradycję, która na kom prom is z lewicą nie pozwala
22. Na łam ach „B iuletynu” polemizowano wyłącznie z Hupką. Za rzeczywistą
polem ikę można uznać jedynie głos Kępińskiego, który bronił dotychczasowej
polityki Zw iązku Ziemian, nie podejm ując problem u, czy należy
ją kontynuować.
Przeciwko rozbijaniu „obozu narodow ego”, za dalszą w spółpracą z narodową
dem okracją w ypow iedział się w lwowskim „Słowie Polskim ” Leon
Puzyna. Odpowiedział m u J. Lutosławski w „D niu Polskim ”, że w interesie
„obozu narodow ego” leży, by ziem ianie przestali być bierną masą. Skoro
narodow a dem okracja nie potrafiła ich objąć ani swoimi wpływam i
organizacyjnym i, ani ideowymi, nie pow inna sprzeciwiać się tw orzeniu
samodzielnej organizacji politycznej ziem iaństw a 23.
21 J. Hupka, Kwestia ziemiańska, „Czas”, 20 III 1924.
22 [A. Dworski], Kwestia ziemiańska, „Czas”, 22 III 1924; Inteligencja miejska
a konserwatyzm. „Biuletyn” SZ, 15 IX 1924; W. Kępiński, List do redakcji, tamże-
23 L. Puzyna, Polityczne drogi ziemiaństwa, „Słowo Polskie”, 9 III 1924; J. Lu-