Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

Rozdział VII
Reformy Grabskiego. SChN
U padek rządu W itosa postaw ił znów na porządku dziennym problem
większości w sejmie. Posłowie ChNSR w ystąpili przeciwko kandydaturze
S. T hugutta na prem iera. Byli zw olennikam i utw orzenia rządu opartego na
szerokiej koalicji od klubu ChN do PPS, z K orfantym jako prem ierem .
Podobne stanowisko w spraw ie charakteru rządu zajął „Czas” 1. Po świeżych
doświadczeniach rządu W itosa i w ypadkach krakow skich koalicja
taka była jednak nie do zrealizowania.
Sytuacja gospodarcza Polski zm uszała do szybkiego działania. Już
19 grudnia 1923 r. pow stał rząd pozaparlam entarny W ładysław a Grabskiego,
którego głównym zadaniem była reform a skarbu. W swoim exposé
zażądał Grabski szerokich pełnom ocnictw i otrzym ał je. Sejm przyznał
pełnom onictwa bez zapału, z konieczności. Za rządem głosowały kluby
praw icy i centrum , ale mocno przerzedzone.
Również bez entuzjazm u przyjęła utw orzenie rządu Grabskiego prasa
konserw atyw na. Stroński podkreślając bezpartyjny charakter rządu uznał,
że partie tworzące rząd poprzedni nie mogą patrzeć na nowy rząd „okiem
nieżyczliwym ”. Było to więc poparcie bardzo stonowane. Podobnie „Dziennik
Poznański”, dla którego najw ażniejszy był fak t uchw alenia pełnomocnictw,
a więc ograniczenia władzy sejm u. N egatyw nie o rządzie pisał
S. Mackiewicz. Grabskiego oceniał jako złego m inistra skarbu, a rząd jako
nie posiadający autorytetu. Przew idyw ał, jako jedyny skutek rządów, szalony
wzrost drożyzny, a co za tym idzie, zrew oltow anie mas. Jedynie
„Czas” potraktow ał nieco optym istyczniej nowy rząd. Stw ierdzając różnice
w koncepcjach napraw y skarbu,, życzył m u powodzenia, podkreślał
dobrą wolę prem iera, jego pracowitość, w ytrw ałość i uczciwość. Zapowiadał
przy tym lojalne poparcie Grabskiego, zastrzegając sobie praw o obiektyw
nej krytyki 2.
Zwolennicy krakow skiej szkoły napraw y skarbu uważali, że sanację
finansów rozłożyć należy na czas dłuższy. O statnim krokiem miało być założenie
Banku Em isyjnego. Za pierwszy etap uważali otrzym anie znacznej
1 Przed utworzeniem nowego rządu, „Dziennik Poznański”, 18 XII 1923.
p. W. Grabski tworzy nowy rząd, tamże, 19 XII 1923. „W tych warunkach nie leży
ani w interesie doktryny państwowo-konserwatywnej, ani w interesie stanowiska demokratycznego
jakiegokolwiek rodzaju ustalenie zdecydowanej fizjonomii rządu”,
Program obrony państwa, „Czas”, 12 XII 1923.
2 S. Stroński, Uspokojenie, „Rzeczpospolita”, 19 XII 1923; Wyłom w sejmo-
W adztwie, „Dziennik Poznański”, 1 I 1924; Cat, Po przesileniu, „Słowo”, 21 XII
*923; Cat, Dokąd idziemy i dokąd iść należy, tamże, 8 I 1924; Optymizm, „Czas”,
'8 I 1924; Wstrzymanie druku marki, tamże, 7 II 1924.