Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

207
na początku 1924 r. odnotował zm ianę w postaw ie Mackiewicza i jego pozytyw
ne opinie o działalności ChNSR. W m aju 1924 r. Mackiewicz zamieścił
artykuł stanow iący generalną pochwałę ChNSR jako stronnictw a obecnie
najlepiej realizującego ideę konserw atyw ną, choć by w pełni odpowiadało
tem u określeniu, brak m u odwagi przyznania się do „esencjonalnych
składników konserw atyw nej ideologii”. Na podstawie różnych uwag sądzić
można, że Mackiewicz m iał na m yśli przede w szystkim ideę m onarchistyczną.
Poza tym m iał za złe stronnictw u chrześcijańskich rolników,
że „znać na nim także silne w pływ y nacjonalizm u i narodow ej dem okracji”.
Po tych uwagach M ackiewicza następow ał kom unikat, że „grupa ziem
ian wileńskich postanow iła rozpocząć na W ileńszczyźnie pracę, pod
auspicjam i ChNSR” . A utorzy zam iar swój uzasadniali rozw ojem narodowego
ruchu białoruskiego, do walki z którym nie nadaje się ZLN, ponieważ
jego „cała praca polega na zastępow aniu haseł nienaw iści klasowej
hasłam i nienaw iści narodowej. Są to hasła w naszym k raju szczególnie
niebezpieczne”. W pracy m ającej na celu przerzucenie m ostu m iędzy dworem
a wsią zam ierzano oprzeć się na szlachcie zaściankowej i duchowieństwie.
Zaznaczając, że w w ielu zapatryw aniach różnią się od ChNSR, autorzy
kom unikatu pisali „Można krytykow ać poszczególne posunięcia tego
stronnictw a, ale zarówno w sejm ie, jak i w sw ej dobroczynnej pracy na wsi
zasługuje ono na całkow ite poparcie” 63.
W yrazem zew nętrznym tego stanow iska było rozpoczęcie w czerwcu
1924 r. w ydaw ania w W ilnie pism a dla chłopów pt. „Dzwonnik”. Reklamowano
je jako pismo „całkowicie, absolutnie, bezwzględnie apartyjne”.
Jako w ydaw ca figurow ał Mackiewicz. Zadania pism a wyłożono w pierw ­
szym num erze w sposób następujący: „G azeta nasza chce być godną tego
Narodu-rodziny. Nie będzie wym yślać żadnej partii, żadnej klasie, żadnej
narodowości kraj nasz zam ieszkującej, jak to dziś jest w powszechnym na
świecie zwyczaju. A przede w szystkim pragnie zbliżyć dw ór i chatę chłopską.
W tych strasznych czasach krw i i nienawiści, jakie przeżywaliśm y,
dużo pisano o tym, co je dzieli. My chcemy pisać, co je łączy” 64.
Aby zainteresować chłopów, dużo m iejsca redakcja „D zwonnika” poświęcała
wszelkiego typu poradom gospodarczym, cenom, podatkom , ubezpieczeniom
itp. Było to zgodne z założeniem ChNSR w ysuw ania na plan
pierw szy problem ów gospodarczych. Ze spraw bardziej ogólnych najw ięcej
m iejsca zajm owały w „Dzwonniku” zagadnienia sam orządu lokalnego.
S3 C a t, Nar. Chrzęść. Str. Rolnicze, „Siowo”, 8 V 1924. Rok później Mackiewicz
będzie chwalił ChNSR za postawę podczas dyskusji nad reformą rolną, Klub Chrześcijańsko-Narodowy,
tamże, VII 1925.
64 W następnym numerze pisano: „Jego tonem zasadniczym będzie chęć pojednania
wszystkiego, co na terenie kresów wschodnich jest pogniewane i pokłócone.
2ycie dzisiejsze jest zbyt ciężkie na to, aby się dzielić i aby się kłócić. Dwór i chata
powinny sobie podać rękę do zgody i zabrać się wspólnie do łatania dziur w swojej
gospodarce”. Od redakcji, „Dzwonnik”. 8 VI 1924.