Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

178
guły występowali bez podawania powodów, ale można przypuszczać, że
kierowali się niew iarą w dalszą możliwość działania organizacji. Nie skończyło
się na indyw idualnych w ystąpieniach. Na początku stycznia 1923 r.
W ydział grupy lwowskiej SPN postanowił, na wniosek S. Starzyńskiego,
przedstaw ić w alnem u zebraniu projekt uchw ały o „rozw iązaniu dotychczasowej
lwowskiej grupy i założeniu samodzielnego stronnictw a zachowawczego
w Małopolsce W schodniej, ze względu na specjalne stosunki m iejscowe”.
S. Niezabitowski tłum aczył krok ten względem na sym patyków,
których jest więcej niż członków i którzy chcą należeć jedynie do samodzielnego
stro n n ictw a58. Niewątpliwie przyczyną tego w niosku był stosunek
do grupy krakow skiej SPN. Nigdy nie był on zbyt dobry, a po klęsce
1922 r. stał się jeszcze gorszy. Do zerw ania w praw dzie nie doszło, ale grupa
lwowska nie przejaw iała przez cały 1923 r. żadnej widocznej działalności.
Podobnie doszło do rozluźnienia stosunków z grupą wileńską.
Nie m niejszym ciosem dla SPN były w ybory do kom isji politycznej
Związku Ziemian Małopolski Zachodniej. Pod w rażeniem klęski wyborczej
nie w ybrano nikogo z zasiadujących dotąd W kom isji przywódców SPN-
Prezesem został A leksander Dworski, który w stąpił do SZ. Członkowie SZ
zdobyli we w ładzach związku całkow itą przew agę. W ydział Związku Ziem
ian powierzył stałe zastępstw o interesów Związku w RNOZ wiceprezesowi
SZ — K onstantem u B roel-Platerow i. Doszło do tego, że członkowie SPN
ukonstytuow ali się w Związku Ziemian jako osobna grupa, na której czele
stanął S. S tarow ieyski59. Na tym nie skończyły się porażki SPN w Związku
Ziemian. 12 grudnia 1923 r. Rada Główna ZZ w Krakowie, niew ątpliwie
nie bez w pływ u w ypadków krakowskich, przyjęła uchwałę, która stanow
iła novum w historii organizacji ziemiańskich. P kt 5 uchw ały brzm iał:
„Kom isja Polityczna, po dokładnym zbadaniu stosunków politycznych we
wszystkich stronnictw ach, w yraża zdanie, że Stronnictw o Zachowawcze
w W arszawie jest stronnictw em m ającym najw ięcej w arunków zjednoczenia
w swych szeregach ziem ian naszego okręgu. Wobec tego Komisja
Polityczna wzyw a całe nie zorganizowane dotąd politycznie ziemiaństwo
naszego okręgu do zapisania się do tego stronnictw a” eo. Dotychczas nigdy
Związki Ziem ian nie nam aw iały ziem ian do w stępow ania do konkretnego
stronnictw a, zachowując form alnie neutralność, chociaż często ich sym patie
nie budziły wątpliwości.
SPN nigdy nie było wielkie, ale teraz traciło wielu członków — liczba
ich spadła w 1923 r. poniżej 200 81. Zmalał również nakład „Czasu”. Dzia-
58 Protokół posiedzenia lwowskiej grupy SPN 4 I 1923, ADzT 676; List St. Niezabitowskiego
do Z. Tarnowskiego z 11 I 1923, tamże.
59 Ze zjazdu Związku Ziemian, „Dziennik Poznański”, 17 I 1923; Z tegoroczni
kadencji krakowskiego Związku Ziemian, „Biuletyn” SZ, 15—26 I 1923; Sprawy osobiste
członków stronnictwa, tamże; List S. Starowieyskiego do Z. Tarnowskiego z
II 1923, ADzT 676.
60 Związek Ziemian w Krakowie, Okólnik z 18 XII 1923, ADzT 676.
61 Poradzisz, op. cit., s. 200.