Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

179
łącze zaczęli naw et zastanaw iać się, czy nie zlikwidować stronnictw a.
Jednak postanowiono podjąć szereg kroków, by je utrzym ać. Rozczarowanie
wyborcze, ciągłe ataki na stronnictw o i „Czas” z oskarżeniam i o filosem
ityzm doprowadziły do postanow ienia pokazyw ania Żydów jako elem
entu destrukcyjnego, ale bez wywieszania flagi antysem ityzm u. Również
z tych sam ych powodów zdecydowano się nie popierać lewicy w przeciwstaw
ieniu do narodow ej dem okracji. W spraw ie stosunku do narodowej
dem okracji doszło do rozbieżności poglądów. Część chciała podjąć próbę
w ejścia w kontakt w ChZJN, a w w ypadku utw orzenia rządu nie zwalczania
go, ale oceniania z rezerwą. Zw olennikam i takiej postaw y byli: Z. Tarnowski,
M. Chyliński, A. Konopka i S. Starowieyski, przeciw nikam i W. L.
Jaw orski, S. Estreicher, J. H upka i inni. Do kontaktów z narodow ą demokracją
wówczas nie doszło. Postanowiono natom iast podjąć próbę stw orzenia
szerszego stronnictw a konserw atyw nego ®2. W spraw ie stosunku do narodow
ej dem okracji zwyciężyło ostatecznie, jak widać, stanowisko środowiska
„Czasu”. Nie w iem y jakich argum entów użyli oponenci, by przekonać
resztę do stanow iska antyendeckiego, czy w płynęła na to postaw a
zajęta wobec rządu Sikorskiego, a więc autom atycznie ustaw iająca SPN
po przeciw nej stronie barykady niż ChZJN.
Dążąc do w yjścia z izolacji, postanowiono zorganizować w K rakow ie
konferencję stronnictw konserw atyw nych. Początkowo planow ano jej
zwołanie na pierwsze dni stycznia, potem term in i miejsce uległy przesunięciu.
Na jakiej platform ie miało nastąpić porozumienie, w żadnym dokum
encie nie zostało powiedziane. Z inicjatyw ą zwołania konferencji w y­
stąpili realiści. W yobrażali oni sobie, że dojdzie do utw orzenia Rady Naczelnej
stronnictw konserw atyw nych z E. Piltzem i J. Radziwiłłem na
czele. Działacze SPN liczyli na to, że uda im się przyciągnąć SZ do idei
konferencji. SZ zajęło jednak stanow isko nieprzychylne, uznając, że lepsza
jest „dekonsolidacja” obozu zachowawczego niż — jak to sform ułowano —
»konsolidacja”, którą by „jaw nie, czy też za kulisami, kierow ały żywioły,
mało co do swego konserw atyzm u w zbudzające zaufanie” M.
Stronnictw u Zachowawczemu pretekst do w ycofania przyrzeczonego
Początkowo udziału dała niezbyt szczęśliwie ułożona lista zaproszonych
gości. Można przypuszczać, że reakcja ChNSR była również nieprzychylna.
W prasie poznańskiej nie pojaw iła się najm niejsza wzm ianka na tem at planowanej
konferencji. Na liście nie znaleźli się Alfred i Mieczysław Chłapowscy
z ChNSR, A leksander Dworski oraz Kazimierz M. M orawski z SZ,
natom iast byli Stanisław Bukowiecki, Stefan Dziewulski, Antoni Ponikow­
52 Korespondencja między M. Chylińskim, A. Jędrzejewiczem i Z. Tarnowskim
z listopada 1922, ADzT 676, 678; List W. L. Jaworskiego do M. Bobrzyńskiego z 1 XII
'922, BJ, 8100 III, k. 194.
63 Protokół posiedzenia Wydziału 10 XII 1923, ADzT 672; Listy M. Chylińskiego
i J. Baworowskiego do Z. Tarnowskiego z 4 I i b.d. (po 15 I) 1924, ADzT 671; Położenie
w obozie zachowawczym, „Biuletyn” SZ, 1 I 1923.