Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

163
że do m orderstw a tego doszło pod w pływ em atm osfery wytworzonej przez
„obóz narodow y”. W pierw szych dniach po zam achu endecja obawiała się
represji. Gdy jednak te ograniczyły się do zamknięcia Tow arzystw a „Rozw
ój”, zawieszenia „G azety P orannej” w W arszawie i konfiskaty poszczególnych
num erów niektórych dzienników, „obóz narodow y” podjął dalszą, nie
przebierającą w środkach w alkę o władzę. Prasa starała się przekonać społeczeństwo,
że w inni śm ierci Narutow icza są ci, którzy w ybrali go prezydenterrl.
E. Niewiadomskiego czyniono bohaterem narodow ym . Akcji tej
nie zaprzestano naw et po odezwie biskupów, stw ierdzającej, iż „nie powinny
nabożeństw a żałobne być nadużyw ane do m anifestacji nie odpowiadających
świętości i celowi obrządku religijnego” 10.
Do akcji gloryfikacji Niewiadomskiego nie przyłączył się „Dziennik
Poznański”, lecz nie zdobył się też na potępienie m orderstw a. Potępiło czyn
Niewiadomskiego w oficjalnych oświadczeniach Stronnictw o Zachowawcze.
Nie zdobyło się na to w stosunku do dalszych poczynań „obozu narodowego”.
Za zbrodniarza uznało Niewiadomskiego „Słowo”, zamieszczając
ocenę jego czynu na pierwszej stronie jako wypowiedź redakcyjną. Natom
iast „Czas” potępił nie tylko czyn, ale i akcję rozpętaną wokół niego przez
»obóz narodow y” n .
Śm ierć Narutow icza obudziła nowe nadzieje na odtworzenie sojuszu
ChZJN i PSL „P iast”. Rozszerzyła też pole m anew ru. Po wyborze N arutowicza
w W ielkopolsce pisano, że witosowcy poszli pod kom endę żydowską,
a „D ziennik Poznański’ wręcz obw iniał W itosa za zaistniałą sytuację
i domagał się, by piastowcy doprowadzili do rezygnacji Narutowicza
lub nowych w yborów 12.
17 grudnia 1922 r. ChZJN zaproponow ał „Piastow i” odbycie konferencji
W spraw ie w ysunięcia wspólnej kandydatury na prezydenta. PSL „Piast”
nie odpowiedziało jednak na to wezwanie — prezydentem został w ybrany
S. W ojciechowski, kandydat „Piasta”, i to tym i sam ym i głosami co N arutowicz.
Tym razem praw ica przyjęła w ybór spokojnie. Zbyt świeże były
Wspomnienia śm ierci Narutowicza, poza tym ZLN nadal m usiał liczyć się
2 koniecznością sojuszu z PSL „Piast”. Jedynie dzienniki związane z ChNSR
me zm ieniły stanowiska. „Gameta Pow szechna” pisała o sojuszu PSL
»Piast” z Żydami, natom iast „D ziennik Poznański” stw ierdzał wprost, że
»największym byłoby zatem, zdaniem naszym, nieszczęściem, gdyby stronnictwa
narodow e poszły w obecnej chwili na ugodę z p. W itosem”. Ząda-
10 Odezwa biskupów, „Gazeta Warszawska”, 11 II 1922. W Poznaniu nie zdo-
* * 0 0 zebrać dostatecznej ilości podpisów pod odezwą protestującą przeciwko manifestacjom
ku czci Niewiadomskiego. B. Chrzanowski, Wspomnienia, BN, III 6480,
II, s. 296—298.
11 Enuncjacja stronnictwa, „Biuletyn” SZ, 1 I 1923; „Słowo”, 4 I 1923; Po stracenia
Eligiusza Niewiadomskiego, „Czas”, 3 II 1923.
12 ski, Radość w Izraelu, „Głos Rolnika’, 17 XII 1922; Zwycięstwo nad Polską,
»dziennik Poznański”, 13 XII 1922; Albo — albo, tamże, 16 XII 1922.