Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

j;Czas" był zwolennikiem szybkiego zawarcia pokoju. W idać było zmęczenie
w ojną i rezygnację z poprzednio głoszonych haseł. Podobne stanowisko
w spraw ie pokoju zajął „D ziennik Poznański”. Stał na stanow isku
pragm atycznym , że w tej chwili nie da się więcej osiągnąć. Odstępując od
bezwzględnego poparcia polityki wschodniej obozu belw ederskiego żądał
pokoju. „Trzeba go będzie bronić — pisał — wobec w łasnych rodaków,
którzy będą dowodzili, że osiągnęliby korzystniejsze w arunki” 49.
M niej kontrow ersji w yw oływ ała spraw a Galicji W schodniej. Od początku
istnienia państw a polskiego wszystkie stronnictw a prawicowe stały
na stanowisku, że Galicja W schodnia w inna być włączona do państw a polskiego.
K onkretne propozycje rozw iązania tej spraw y budziły jednak spory.
Większość stała na stanow isku traktow ania jej na tych sam ych zasadach
co i ziem Polski centralnej. Jedynie „Czas” od początku zajm ował
stanowisko odmienne. Proponow ał początkowo autonom ię kulturalną dla
U kraińców z Galicji W schodniej, a pod koniec 1919 r. zaczął już pisać
o autonom ii narodow ej z odrębnym samorządem i szkolnictw em 50.
Bardzo drażliwie na wszelkie postulaty „Czasu” w spraw ie Galicji
W schodniej reagow ał oddział lwowski SPN, uznając enuncjacje „Czasu” za
sprzeczne z postulatem zintegrow ania Galicji W schodniej z P o lsk ą 51. W tej
spraw ie zajm ow ał on stanow isko identyczne ze stanow iskiem narodow ej
dem okracji. Natom iast zgodni byli członkowie oddziału krakow sko-lwow -
skiego, gdy m owa była o możliwości rozszerzenia granic Galicji na wschód.
Jednom yślni byli, że Podole w inno być włączone do Polski ze względu na
korzyści gospodarcze i przedłużenie granicy z Rum unią. Ostatecznie zwyciężyło
stanow isko oddziału lwowskiego. Stronnictw o w połowie w rześnia
1920 r. przyjęło uchwałę uznającą Galicję W schodnią za integralną część
Polski «2.
Po zakończeniu w ojny sejm ponownie m usiał wrócić do swego zasadniczego
zadania, jakim było uchwalenie konstytucji. Znalazło to swój w y­
raz w nazwie sejm u: Sejm U staw odaw czy53. Już 14 lutego 1919 r. sejm
Wyłonił kom isję konstytucyjną. Jednocześnie rząd powołał A nkietę Konstytucyjną,
złożoną ze znawców praw a, ludzi nie związanych z sejmem.
W sejm owej kom isji konstytucyjnej znalazł się tylko jeden przedstawiciel
KPK, Halban, który .nie odgryw ał w jej pracach większej roli. Na-
49 Po zajęciu Wilna, „Czas”, 13 X 1920; Rady angielskie i pokój umiarkowania,
tamże; Wschodnia granica Polski, tamże, 17 X 1920; Dwa cele, tamże, 17 XII 1920;
Chwila próby, „Dziennik Poznański”, 12 IX 1920.
50 Autonomia szkolna Rusinów, „Czas”, 22 IV 1919; Konstytucja „państwa lwowskiego”,
tamże, 6 XII 1919.
51 List S. Starzyńskiego do Z. Tarnowskiego z 23 III 1920, ADzT 666.
52 Uchwały Prawicy Narodowej, „Czas”, 22 IX 1920.
53 Geneza i analiza konstytucji, [w:] Historia państwa i prawa Polski 1918—1939,
t. I, Warszawa 1962;A. Ajnenkiel, Spór o model parlamentaryzmu polskiego do
1926 roku, Warszawa 1972; S. Krukowski, Geneza konstytucji 1921, masz.; |
M. Pietrzak, Rządy parlamentarne w Polsce w latach 1919—1926, Warszawa 1969.
93