Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

192
Radzieckim. W stosunku do Litw y M ackiewicz zalecał stosowanie polityki
silnej ręki, łącznie z szantażem m ilita rn y m 22.
Problem stosunku do sąsiadów wiązał się — jak już była m owa — ze
stosunkiem do mniejszości narodowych. Rząd podjął próby pertraktacji
z m niejszościam i narodowym i. M. in. Stanisław ow i G rabskiem u udało się
dojść do porozum ienia z przedstaw icielam i ludności żydowskiej. Porozum
ienie to przyjął pozytyw nie jedynie „Czas”, wychodząc z założenia, że
jego realizacja spowoduje zniknięcie antysem ityzm u, „będącego narzędziem
w alki o w pływ y polityczne, branego na serio tylko przez uczestników wieców
i czytelników brukow ych pism ”. Zdaniem „Czasu”, oznaczało to
znaczne oczyszczenie atm osfery w życiu politycznym . N atom iast „Dziennik
Poznański” podjął akcję przeciw umowie, argum entując, że koszty jej
zapłacą W ielkopolska i Pom orze „w ydane na łup Żydów”, poniew aż zdaniem
pisma, porozum ienie to godzi w interesy ekonomiczne b. zaboru pruskiego
23. S. Grabskiego w yparła się jego w łasna partia, podejm ując walkę
z porozum ieniem i ponownie staw iając spraw ę num erus clausus 24. W tej
sytuacji K lub Żydowski uznał, że porozum ienie nie zostało dotrzym ane
i przeszedł do opozycji.
Dla „Dziennika Poznańskiego” groźnym w rogiem lokalnym była m niejszość
niem iecka. Rozwiązania w ym agały skom plikowane problem y związane
ze statusem Niemców w Polsce, ciągnące się od m om entu odzyskania
niepodległości spraw y związane z obywatelstwem , jak i gospodarcze.
W 1924 r. Skrzyński podjął próbę rozw iązania spraw y obyw atelstw a. Zam
ierzano stw orzyć przy władzach wojewódzkich pom orskich i poznańskich
m ieszane kom isje doradcze dla w ykonania postanow ień konw encji wiedeńskiej
w spraw ie obyw atelstw a i opcji. Przeciwko ustanow ieniu tych
kom isji z m iejsca zaprotestow ał „Dziennik Poznański”. K ilkakrotnie w y '
stępow ał przeciw powołaniu, jak to nazywał, Beiratów , określając posunięcie
Skrzyńskiego jako „poroniony pom ysł” . Zdaniem pism a rząd powinien
był wydalić optantów i zlikwidować własność niem iecką2S. Pod naciskieii1
opinii społeczeństwa b. zaboru pruskiego kom isje takie nie zostały utworzone,
a w roku następnym rozw iązanie problem ów m niejszości niemieckiej
zostało utrudnione przez niem iecko-polską w ojnę celną.
W 1924 r. m iała też m iejsce na łam ach „Dziennika Poznańskiego” dyskusja
nad traktatem o m niejszościach, narzuconym Polsce przez koalicja-
22 Cat, Marchlewski — Trepów — Thugutt, „Słowo”, 31 III 1925; Cat, Pr°'
bolszewicka propaganda i orientacja, tamże, 23 V 1925; W. Studnicki, Żądani
Polski, tamże, 1 VI 1924; Cat, Wobec nowych gwałtów, tamże, 25 III 1924.
25 Ugoda z Żydami, „Czas”, 27 VI 1925; M. Winiarski, Wiełkopołska i P0'
morze na sztychu. Na marginesie paktu braci Grabskich, „Dziennik Poznański”, ^
VII 1925.
24 W trakcie pertraktacji S. Grabski zapewniał poufnie ZLN, że „Żydów wyki"'®
się, bo nic się nie zrobi im”. Rataj, Pamiętniki, 4 VII 1925, s. 332.
25 Czyżby nowy kurs, „Dziennik Poznański”, 10 IX 1624; R e d [akcja], D«r