Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

236
Dworski nie podpisyw ał Zasad, czekając na odpowiedź SChN i w ynik
rozmów z jego przedstawicielam i, którzy mieli przyjechać do Krakowa.
Rozmowy te odwlekały się z powodu choroby negocjatorów. Na przynaglający
list Z. Tarnowskiego odpowiedział, że Blok będzie w ielką rzeczą,
jeżeli obok SZ i SPN podpisze go SChN. Gdyby jednak SChN nie podpisało,
proponował nie ubierać porozum ienia w szaty Bloku, lecz traktow ać
jako „cichy układ w yborczy”, który zobowiązywałby na terenie Małopolski,
na zachód od Sanu, „do wspólnej akcji wyborczej do sejmu, ew entualnie
do podziału okręgam i wyborczym i” S1. Z listu w ynikało więc, że SChN nie
zamierza podpisywać Zasad BOIG. Ponieważ jednocześnie dołączył list
T. Szułdrzyński z 23 listopada, że SChN nie m a na razie czasu zająć się
spraw am i Unii, K om itet W ykonawczy SPN stanął na stanowisku, że porozum
ienie dotyczy jedynie utw orzenia kom isji porozumiewawczej i kom
itetu przedwyborczego 32. Wrócono do początkowych ustaleń Dworskiego
z Tarnowskim . Stanowisko SPN podyktow ane zostało faktem częściowej
fuzji SZ z SChN.
Jeszcze w połowie listopada 1925 r. Dworski uważał fuzję z SChN za
przedwczesną, a już w dwa tygodnie później na żądanie koła lwowskiego
podjęto rozmowy m ające na celu zjednoczenie obu organizacji. Przyłączenie
się lwowian w m arcu 1924 r. uważano za najw iększy sukces SZ. Teraz
przyczynili się oni do szybszej likw idacji stronnictw a. 1 grudnia S. Starzyński
i S. Rybicki im ieniem koła lwowskiego SZ zaw arli, bez wiedzy
władz SZ, układ o fuzji z Dubanowiczem. Trudno powiedzieć, co ich skłoniło
do tego kroku, staw iającego Zarząd Główny SZ przed faktem dokonanym,
w trakcie prowadzonych pertraktacji. Układ ten udarem niał koncepcje
Dworskiego stw orzenia bloku trzech stronnictw konserw atyw nych
i pogarszał pozycję reszty stronnictw a w dalszych rokowaniach. Można
przypuszczać, że daw ni towarzysze byli przeciw ni zaw ieraniu bloku właśnie
z SPN.
11 grudnia zebrało się w W arszawie plenum ZG SZ i zaaprobowało, nie
bez oporów, fuzję z SChN. Tego samego dnia pełnom ocnicy obu stron ułożyli
w arunki fuzji. Ich podpisania odmówił K. M. M orawski. W arunki te
były dla SZ znacznie gorsze niż proponow ane w lipcu przez pełnom ocników
SChN A. Żółtowskiego i Kasznicę. Wówczas przedstaw iciele SZ żądali
jednej trzeciej stanow isk we władzach, teraz zgodzili się na 20%.
Koła warszaw skie i krakow skie na posiedzeniach plenarnych odrzuciły
w arunki układu. Dopiero na w alnym zgrom adzeniu w K rakowie 3 lutego
1926 r. za fuzją padło 99 głosów, przeciw 26, w strzym ało się 4. Nie bez
w pływ u na w ynik głosowania pozostało miejsce obrad — z W arszawy nie
przybyło ponad 40 członków. Nie w stąpili do SChN założyciele SZ —■
o pertraktacjach z SPN i odwrotnie. List jego b y ł odpowiedzią na list z 11 X I 1925,
którego nie znamy.
51 List A. Dworskiego do Z. Tarnowskiego z 7 XII 1925, tamże.
52 List F. Paszkowskiego do Z. Tarnowskiego z 7 XII 1925, tamże.