Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

255
cze socjalne, czyli świadczenia społeczne, inaczej bowiem upaść m usi
wszelka produkcja przem ysłowa i rolnicza itd. Obiecywał konserw atystom
najw ażniejsze teki w rządzie, który stworzy. W ielka była jednak trudność
w znalezieniu odpowiednich ludzi wśród konserw atystów , ci bowiem,
o których myślano, od udziału uchylali się” . Zdaniem Glinki, wobec niepowodzenia
tej akcji rokowania ustały w końcu marca. Miał on jednak
zapew nienia ze strony ludzi bliskich Piłsudskiem u, że trw ał on nadal
w pragnieniu porozum iew ania się z konserw atyw nym ziem iaństwem.
O statni raz zapew niano go o tym 6 i 7 m aja m .
Niestety, Glinka nie podał nazwisk. Pew ne uzupełnienie stanow ią inne
źródła. Zdanowski 10 lutego zanotował, że przed dwoma tygodniam i Piłsudski
w zyw ał do siebie A. Meysztowicza i rozw ijał przed nim program
zawieszenia reform y rolnej, rozpędzenia sejm u itp., pytając, czy może
liczyć na poparcie ziem iaństwa. Sfery związane z M eysztowiczem były
poruszone tą rozm ową — notował dalej Zdanowski. Również Żółtowska
wspom ina o zabiegach Piłsudskiego porozum ienia się z ziem iaństwem.
Notowała, że popierają go „wszyscy Litw ini” — Meysztowicz, Sapieha,
Jundziłł i „Słowo”. Swój stosunek do tych rozmów zaw arła w zdaniu:
„Wolę już darem ne wysiłki dla porozum ienia ze zbankrutow aną również
nfarodową] dem okracją”. Jednocześnie podaje wiadomość bardziej rew e­
lacyjną, że z Piłsudskim konferow ał im ieniem SChN Kasznica. Ta wiadomość
znalazła pośrednio potw ierdzenie w prasie. R eferując przebieg Rady
Naczelnej Zjednoczenia M onarchistów Polskich w dniu 24 kw ietnia „Dziennik
Poznański” pisał, że obóz Piłsudskiego konferuje z niektórym i członkam
i Zjednoczenia, co władze ZM P uw ażały za niedopuszczalne113.
Z tego widać, że piłsudczycy prowadzili rozm owy z różnym i grupam i
konserw atyw nym i. Były o nich poinform ow ane stosunkowo szerokie kręgi
działaczy ziemiańskich. Fakt rokowań był na tyle szeroko znany, że
„Dziennik Poznański” zdecydował się na powiadomienie o nich opinii
publicznej, zam ierzając tym doprowadzić do ich przerw ania. W idać również,
że Piłsudski od początku mógł liczyć na poparcie ziem ian wileńskich.
A rtykuły „Czasu” wskazują, że pismo to było wówczas przeciw ne Piłsudskiemu.
Przeciwne m u było również SChN. Nie znajdujem y jednak w iadomości,
by pod w pływem tych rozmów i innych inform acji o zam iarach
Piłsudskiego koła SChN naw iązały rozmowy z ZLN. A była to przecież
jedyna siła zdolna zorganizować ew entualny opór przeciwko Piłsudskiem u.
Po opuszczeniu przez PPS rządu Skrzyńskiego SChN zajęło dwuznaczną
pozycję. Z jednej strony nadal krytykow ano rząd, który „nie jest
w stanie dać Polsce niczego”, z drugiej strony uznawało, że pozostawanie
rządu u steru jest ,pożyteczne dla kraju i dla spokojnej pracy nad przebu­
112 W. Glinka. Dzień 13-go maja 1926, KUL, Arch. Steckiego, 559, k. 14; oraz
papiery S. Dąbrowskiego.
113 Zdanowski, Dziennik, t. V, s. 321; Żółtowska, Dziennik, 1, 11 III 1926;
Z ruchu monarchistycznego, „Dziennik Poznański”, 2 V 1926.