Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

106
prow adzenia do zbliżenia, w ym ieniając jako czołowego działacza na tym
polu Janusza Radziwiłła, który nie przyłączył się do secesji 88.
W tym samym num erze „Dziennika Poznańskiego” opublikow ana została
odezwa założycielska Stronnictw a Realnej Pracy Narodowej, partii
utworzonej przez daw ny oddział warszaw ski SPN. Pierw sze zebranie ogólne
nowego stronnictw a m iało miejsce 21 listopada 1920 r., a więc praw ie
dw a m iesiące po zerw aniu. W szystko wskazywało na to, że przebieg w y­
padków zaskoczył rozłamowców — okazali się oni całkowicie nieprzygotow
ani i dalszy przebieg akcji był tego skutkiem . Dopiero 2 grudnia Rada
Naczelna dokonała w yboru Zarządu Głównego. Ludzie tw orzący władze
nowego stronnictw a nie stanow ili grupy jednolitej. Świadczy o tym sposób
przeprow adzenia wyborów do W ydziału W ykonawczego. M. Sobolewski,
sekretarz stronnictw a, 11 na 20 członkom Zarządu Głównego, których
określił jako „pew nych”, posłał listę 3 kandydatur, pozwalając jedno nazwisko
skreślić 89. Prezesem nowego stronnictw a został w ybrany ponownie
H. Potocki. Na tym samym posiedzeniu przyjęte zostały tym czasow e założenia
program owe i taktyczne. W punkcie pierwszym stw ierdzano, że
stronnictw o dąży do sanacji stosunków w ew nętrznych i oparcia ich na ety ­
ce katolickiej oraz nienaruszalności praw a własności. Staw iając jako cel
silny rząd, stronnictw o występow ało przeciwko rządow i W itosa. Jedyny
punkt w spraw ach społeczno-gospodarczych określał reform ę rolną jako
„złą i szkodliwą dla państw a” i zapowiadał, że Stronnictwo „będzie wszelkimi
legalnym i do dyspozycji służącym i m u środkam i dążyć do zm iany postanow
ień obecnej reform y rolnej”. W spraw ach taktycznych zapowiedziano
zachowanie wolnej ręki w stosunku do stronnictw praw icy 90. Stosunek
do rządu W itosa określał pozycję stronnictw a wśród innych partii politycznych,
ustaw iając -je w jednym szeregu z ZLN i partiam i z nim współdziałającymi.
Przez następnych kilka miesięcy nie napotykam y żadnych śladów działalności
stronnictw a. Prawdopodobnie było to spowodowane brakiem własnego
pisma, ale częściowo stanowiło odzwierciedlenie rzeczywistości. Dopiero
w połowie 1921 r. zaczęto wydaw ać tygodnik „Polska”, który ukazywał
się niespełna rok. Form alnie stronnictw o nie posiadało naw et program
u, ponieważ grudniow e uchwały nie zostały podane do wiadomości
publicznej. Program m iała opracować wyłoniona na początku grudnia kom
isja program owa. Przygotow any przez nią projekt Zarząd Główny om a­
w iał n a swym posiedzeniu 29 kw ietnia 1921 r. P rojekt ten, bez większych
zmian m erytorycznych, został opublikow any jako program stronnictw a dopiero
w połowie czerwca 1921 r. 91 Trudno powiedzieć, czym była wyw ołana
zwłoka.
88 Prawica Narodowa, „Dziennik Poznański”, 14 XI 1920.
88 List M. Sobolewskiego do A. Dobieckiego, AAN, 91/II/1, k. 99.
90 SRPN do A. Dobieckiego, tamże, k. 100—101.
51 Program Stronnictwa Realnej Pracy Narodowej, „Polska”, 15 VI 1921, oraz
jako osobna broszura z komentarzem W. Wydżgi, b.m. i r., ss. 12.