Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

231
przejściowe 3S. „Gazeta W arszawska” kontynuow ała ataki na „Czas”, czego
wyrazem były felietony Nowaczyńskiego.
Ocena zjazdu przez prasę ugrupow ań konserw atyw nych była różna.
„Dziennik Poznański” uznał go za punkt zw rotny w organizacji ziem iaństwa.
Zgodnie ze swoją p o p r z e d n ią linią, a teraz i linią zjazdu, atakow ał
narodow ą dem okrację. W polemice z „K urierem Poznańskim ” „D ziennik”
powtórzył w szystkie swoje zarzuty pod adresem ZLN, poczynając od oddaw
ania wsi poznańskiej „Piastow i”, poprzez demagogię, niezdecydowanie,
ekw ilibrystykę, niekonsekw encję taktyczną do nałogowego oportunizm
u i zwalanie ciężaru odpowiedzialności za innych 3S.
Stroński w „W arszaw iance” nie mógł zataić wrogości zjazdu wobec ZLN.
Jako elem ent pozytyw ny wskazał, że w końcu górę wzięło um iarkowanie.
Przytaczał głosy na zjeżdzie broniące ZLN. Za najw ażniejszą uznał rezolucję
zalecającą ziemianom należenie do stronnictw stosujących zasady przez
zjazd przyjęte. Inny uczestnik zjazdu za najw ażniejsze uznał rezolucje
Wzywające ziem ian do udziału w życiu społecznym i nawiązanie w ten sposób
współpracy z chłopam i37. Głos Strońskiego był jedynym , który pośrednio
próbował bronić ZLN.
Obawy „Gazety W arszawskiej”, by ziem iaństwo nie zwróciło się w stronę
SPN, wyśm iał Mackiewicz, ponieważ jego zdaniem, „stronnictw o to
świadomie i dobrowolnie likw iduje sw oją rolę wśród ziem iaństwa, rezygnuje
z działalności politycznej na tym terenie”. Mackiewicz poszukiwanie
przez SPN zwolenników w innych środowiskach wziął za politykę odchodzenia
SPN od ziem iaństwa. Było raczej odwrotnie, to ziem iaństwo nie
nadążało za polityką SPN i odchodziło od niego. W tym sam ym artykule
Wyrażał on nadzieję, że zjazd zrobił wiele w kierunku utw orzenia wielkiego
stronnictw a, jak to określił „państwow ego”, i że tym stronnictw em będzie
SChN 3».
Sceptyczniej możliwość utw orzenia takiego stronnictw a ocenił „Czas”.
Skłaniały go ku tem u dotychczasowe bezowocne w ysiłki w tym kierunku
oraz akcja narodow ej dem okracji, dążącej do storpedow ania kolejnej próby.
Analizując uchw ały zjazdu Franciszek Potocki wyszedł z podobnego
Założenia co i „Gazeta W arszawska”, tzn. że ziem ianie nie mogą istnieć
jako oderw ana grupa. Ale jeżeli ZLN wskazywał siebie jako partię, na której
mogą się oprzeć ziemianie, dla Potockiego wyswobodzenie się ziem ian
spod jego wpływów było jednym z większych osiągnięć zjazdu. Ziemianie,
35 Zjazd ziemiaństwa a polityka ziemiaństwa, „Gazeta Warszawska”, 10 IX 1925;
Polityka ziemiaństwa, tamże, 14 IX 1925.
36 S. Z., Kongres ziemiaństwa polskiego, „Dziennik Poznański”, 12 IX 1925; Niedoicarzone
drogowskazy, tamże, 15 IX 1925; Na rozdrożu bezprogramowości, tamże,
8 XI 1925.
37 S. Stroński, Jasność i miara, „Warszawianka”, 12 IX 1925; W. Hulewicz.
Ideologia i praca ziemian, tamże, 21 X 1925.
3e C a t. Ziemiaństwo ma program, „Słowo”, 16 IX 1925.