Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

210
z jego przyjaciółm i politycznym i” 89. W rzeczywistości „W arszaw ianka”
przetrw ała jeszcze kilka lat.
W 1924 r. stosunki między obu partiam i wchodzącymi w skład klubu
ChN nie były najlepsze. Jeszcze na początku 1924 r. obie grupy odnosiły
się do siebie podejrzliw ie 70. ChNSR odnosiło się podejrzliw ie do współtow
arzyszy klubowych, szczególnie Strońskiego, posądzając ich o tajne porozum
ienie z endekam i. Tę nieufność podsycali jeszcze działacze ZLN, obaw
iając się dalszego osłabienia swych wpływów na ziem ian 71. Rozbieżności
m ożna jeszcze obserwować w końcu 1924 r. przy wyborze nowego prezesa
RNOZ. Na wniosek krakowskiego Związku Ziem ian został nim w październiku
1924 r. Kazimierz Lubom irski, w ybrany jednogłośnie przez aklamację.
Po czym Związek Ziem ian we Lwowie usunął się z RNOZ, m otyw ując
swój krok osobą prezesa. Zbiegło się to z nagonką na niego prasy narodow
odem okratycznej. N atom iast działacze wielkopolscy wobec zachowania
się lwowian zajęli stanowisko nader powściągliwe, pozostawiając rzecz do
rozstrzygnięcia obu galicyjskim związkom. Uznali za potrzebne dw ukrotnie
w ciągu dwóch dni podać swoje negatyw ne stanowisko wobec tej nagonki
72.
Powściągliwe stanowisko W ielkopolan tłum aczy może częściowo fakt,
że od m aja 1924 r. działała kom isja porozum iewawcza obu stronnictw , mająca
za zadanie doprowadzenie do unifikacji program ów i zjednoczenia.
W ChNSR zw olennikam i zjednoczenia m ieli być W ielkopolanie. Natomiast
inne organizacje, szczególnie byłego zaboru rosyjskiego, w ahały się, a nieraz
ostro w ystępow ały przeciwko zjednoczeniu. Obawiały się, że w razie
fuzji kierownictw o partii przejm ą inteligenccy działacze NChSL, osiadli
w W arszawie. Podejrzew ali ich poza tym , że nie zerw ali wszystkich więzów
z narodow ą dem okracją. K rólew iacy do końca w ystępow ali przeciwko
fuzji 73. N atom iast W ielkopolanie ufni w swoje siły parli do zjednoczenia-
W końcu m aja 1925 r. zostały przełam ane ostatnie opory ChNSR i zapadła
decyzja o zjednoczeniu się. 7 czerwca pełnom ocnicy obu stron podpisali
układ o zjednoczeniu. 29 czerwca zostały w ybrane wspólne władze
partii: Stronnictw a Chrześcijańsko-Narodowego. Prezesem s tr o n n ic tw a
i Rady Naczelnej został T. Szułdrzyński, wiceprezesam i Z. Leszczyński (czł-
ChNSR, daw ny realista), T. Cieński (NChSL) i W. Ozimina (ChNSR)-
06 M. Kułakowski, Roman Dmowski w świetle listów i wspomnień, t.
Londyn 1972, s. 233—234.
70 Rozmowa Kasznicy z A. Żółtowskim, Żółtowska, Dziennik, 9 VI 1924.
71 Zdanowski, Dziennik, 17 II 1924.
72 Wyjaśnienie z kół ziemiańskich, „Dziennik Poznański”, 27 I 1925. W sprav.'ie
wyboru prezesa RNOZ, tamże, 29 I 1925. O stosunku Wielkopolan do tej spraW^
świadczy zapis w dzienniku J. Żółtowskiej z 6 V 1925: „Na nieszczęście J a ro s z y ń s k i
i lwowiacy zwalczają znów K. Lubomirskiego”.
73 Położenie w obozie zachowawczym, „Biuletyn” SZ, 10 IX 1925. W marcu l ^
wystąpili oni przeciw połączeniu, szczególnie L. Łubieński- Swoje wątpliwości wyr3'
żali i później. Żółtowska, Dziennik, 16 III, 6 V 1925..