Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

130
Form alnie nie negując potrzeby reform y rolnej dążono do obalenia jej
podstawowych założeń. Powrócono do oferty ziem ian z 1919 r. dostarczenia
dobrowolnie poprzez związki ziem ian gruntów na parcelację. Nadal
starano się przekonać opinię publiczną, że jest ona „jedynie środkiem demagogicznym
w rękach posłów ludowcowych”, „środkiem agitacyjnym dla
łapania głosów chłopskich”, jest „urzeczyw istnieniem socjalizmu” 62. Przy
tym starano się przekonać chłopa, że przym usow e wywłaszczenie to sposób,
„który może się za rok albo dw a pomścić na nim , bo -może stać się
fatalnym prejudykatem dla pana Stapińskiego lub Kwapińskiego do odbioru
roli obdarzonym nią dzisiaj nielegalnie gospodarzom” 63. Poza tym
pow tarzano argum enty w ysunięte przeciwko reform ie rolnej jeszcze
w 1919 r.
P rotesty ziem ian przeciwko próbom realizacji reform y rolnej przybierały
różne form y. Przede w szystkim prowadzono szeroko zakrojoną kam ­
panię prasow ą, poza tym za pośrednictw em różnego rodzaju narad, a naw
et zjazdów. Centralne Towarzystwo Gospodarcze zwołało w lutym 1922 r-
zjazd ziem iaństw a, który m iał zaprotestow ać przeciwko próbie w yw łaszczenia
3 m ajątków w Wielkopolsce. Po raz pierw szy n a zjeździe tym zapadły
uchw ały polityczne w spraw ie przyszłego udziału ziem iaństwa
w w yborach64.
Nadal trw ał proces organizow ania się ziem iaństw a w związki. Miało
ono także możność oddziaływ ania poprzez liczne organizacje gospodarcze.
K ontynuow any był również proces tw orzenia organów nadrzędnych, koordynujących
działalność tych licznych organizacji. W połowie 1922 r. utworzono
obok Rady Naczelnej Organizacji Ziem iańskich inny organ, który
zjednoczył 28 organizacji gospodarczych. Na m iejsce Naczelnego Wydział^
C entralnych Organizacji Rolniczych powołano Związek Polskich O rgani'
zacji Rolniczych.
Pom im o tego, obserw ując działalność ty ch w szystkich organizacji ora
prasy ziem iańskiej i organizacji politycznych, odnosi się wrażenie, że
aktyw na była niew ielka liczba ludzi. Ziemianie, jeżeli naw et należeli do
organizacji zawodowych, nie brali w nich czynnego udziału, nie mówiac
już o udziale w partiach politycznych. Stąd stałe narzekania prasy i dzia'
łączy ziem iańskich n a absencję ziem ian w życiu społecznym. Narzekań0
na w ybujały indyw idualizm ziemian, brak solidarności, preferow anie iV
teresów indyw idualnych nad interesy grupowe. Ja n Lutosławski przyczy'
nę tego stanu widział w zaabsorbowaniu gospodarką, w atm osferze niech'
62 [n]: Nowe wywłaszczenie, „Dziennik Poznański”, 30 II 1922; J. Zamorsk*’
O uzdrowienie Polski, „Myśl Narodowa”, 22 X 1921.
63 Dymisja p. Kiernika, „Czas”, 7 IV 1922. Wcześniej z podobną argumentacji
wystąpiła „Gazeta Warszawska”, określając przymusowe wywłaszczenie jako naśl3'
dowanie „komunistycznej Rosji”, Dzień próby, 27 V 1921.
64 Zjazd ziemian w sprawie wywłaszczenia, „Dziennik Poznański”, 22 II l 9-2’
Ziemianie wielkopolscy o wywłaszczeniu, tamże, 23 II 1922.
1