Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

* nych interesów . Była to polityka w m yśl założenia „co jest dobre dla ziem
ian, jest dobre dla Polski”.
Ziem ianie skarżyli się, że traktow ani są jako obyw atele drugiej kategorii,
że chłopi w ykorzystują sw oją przew agę w sejm ie dla w łasnych interesów
kastowych, ze szkodą dla społeczeństwa, podając jako przykład ustaw
ę zw alniającą gospodarstw a do 25 ha od przym usowego skupu zboża.
W ykorzystywali podobne uchwały jako argum ent przeciw ko reform ie rolnej.
„N ajupartszy doktryner wywłaszczenia rozum ie — pisał »-Dziennik
Powszechny« — że zniesienie gospodarstw większych, które kraj żywią,
byłoby równoznaczne z chronicznym głodem ludności m iejskiej”. Protestow
ali przeciwko ustaw ie o zagospodarowaniu odłogów. Oskarżali chłopów,
że dorabiają się na paskarstw ie, sprzedając zboże zwolnione od kontyngentów
na wolnym rynku. Twierdzili, że krępow anie przepisam i, nadm
iernym i podatkam i pośrednim i i bezpośrednim i prow adzi do ru in y i likw
idacji ziem iaństw a. „Z rolnictw a — pisał Cat-M ackiewicz — zrobiło
ustaw odaw stw o nasze jakąś państw ow ą pańszczyznę, odbierając m u w i­
doki rozw oju i przyszłości” 137.
Uchwalenie reform y rolnej stanow iło zakończenie pierwszego etapu
stabilizacji politycznej kraju. Po rozw iązaniu Rad Delegatów Robotniczych
i uchw aleniu reform y rolnej m inął punkt kulm inacyjny w rzenia rew olucyjnego.
W zrosły ponownie nadzieje ZLN n a stw orzenie większości w sejmie
pod swoim przew odnictw em . Dla ziem ian spraw a w alki z reform ą
rolną nadal pozostała pierwszoplanow a. Dla K lubu Pracy K onstytucyjnej
nie m niej ważna stała się spraw a kształtu konstytucji, która po uchwaleniu
reform y rolnej w eszła na porządek dzieńAy sejm u. Jednak nim została
ona uchwalona, dyskusje przerw ały w ypadki na wschodzie, które w strząsnęły
państw em .
79
137 Miasto i wieś, „Dziennik Powszechny”, 21 II 1920; J. Hupka, Prawo agrarne,
„Czas”, 13 V 1920; Cat, Mądry Polak po szkodzie, „Dziennik Poznański”, 3 XII
1920.