Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

149
poczucie państwowości polskiej” w przyszłych w yborach. K onferencja w tej
spraw ie m iała mieć m iejsce 8 stycznia 1922 r. Nie wiadomo, czy doszła do
skutku, a jeżeli tak, jaki był jej przebieg. W iadomo jednak, że do porozum
ienia nie doszło. Na pytanie, dlaczego pertrak tacje nie doprowadziły do
pozytyw nego rezultatu, nie odpowiedzieli rów nież H. Jabłoński i R. Szaflik,
którzy zajm owali się tą spraw ą 40.
W itos próbował w tedy różnych kom binacji. Próbow ał również dogadać
się z ziem ianam i w spraw ie reform y rolnej. Na przełom ie 1921/22 r. z jego
inicjatyw y trzykrotnie poszło do spotkania z K. Fudakow skim w tej sprawie.
Toczył także długie rokowania, w których ziem ian reprezentow ali
m. in. Stecki i Szułdrzyński. Gotów był zawrzeć sojusz w yborczy z ZLN
pod w arunkiem jej przeprow adzenia 41.
Również prasa konserw atyw na związana z „obozem narodow ym ”, póki
były szanse dojścia do porozum ienia, reagow ała stosunkowo spokojnie na
działalność PSL „Piast”. Prasa „obozu narodowego” zaostrzyła ataki po zakończeniu
kryzysu rządowego. Przodował, jak zwykle, ponoszony tem peram
entem Stroński.
Z istniejących partii poza ZLN i PSL „P iast” w grę jako sojusznik dla
SPN mogło wchodzić jeszcze NZL. Dlatego uznano za pożądane podjąć próbę
porozum ienia się ze Skulskim. Upoważniono do tego Beaupré i Stanisław a
Konopkę oraz J. Baworowskiego z p o słam i42. Do porozum ienia — jak w iadomo
— nie doszło. Natom iast o przebiegu rozm ów nic nie wiadomo.
T e same osoby, które m iały porozumieć się ze Skulskim, zostały upoważnione
również do rozm ów z M. Downarowiczem. Było to o tyle niezw y­
kłe, że Downarowicz nie reprezentow ał wówczas żadnej partii. Natomiast,
jak się okazało niebawem , rozpoczął pracę nad m ontow aniem — specjalnie
w celu wzięcia udziału w w yborach — Unii N arodow o-Państw ow ej.
Pow stała na początku 1922 r. grupa nastaw iała się przede w szystkim na
zdobycie głosów inteligencji, ale skupiła również część burżuazji protestanckiej
i żydowskiej, które nie m ogły pójść wspólnie z narodow ą demokracją,
oraz częściowo działaczy SPN. Główną rolę w tw orzeniu U nii odegrali
działacze związani z obozem belw ederskim .
Jako podstaw owe hasło w ysunięto „wszystko dla państw a”. W śród założycieli
figurow ali ludzie związani z Piłsudskim , jak Franciszek Anusz,
M edard Dowńarowicz, Tytus Filipowicz, Roman Knoll, Ja n Piłsudski, K a-
zim ierzowa Bartlowa, Ignacy Mościcki. Znajdow ali się też przedstaw iciele
kleru protestanckiego i żydowskiego, jak Juliusz Bursche i Rafał Landau,
przedstaw iciele przemysłowców, jak Jerzy Iwanowski, W ładysław Jaroszev>
Listy J. Nowaka do Z. Tarnowskiego z 29 XII 1921 i b.d., ADzT 679; H. J a ­
błoński, Konserwatyści wobec przewrotu majowego, s. 618; R. Szaflik, Polskie
Stronnictwo Ludowe „Piast" 1926—1931, Warszawa 1970, s. 29.
41 Zdanowski, Dziennik, 12, 13 XII 1920, 4 II, 16 IV 1921; S. Głąbi ński,
Wspomnienia polityczne, Pelplin 1939, s. 526—527.
42 Protokół posiedzenia Wydziału 24 X 1921, ADzT 672.