Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

z innych zaborów, utw orzenia wspólnego z chłopami stronnictw a, głoszącego
solidarność ziem ian i chłopów-gospodarzy na bazie ewolucyjnego rozwoju
wsi.
Pod koniec 1919 r. podjęto pierw szą w Polsce próbę stw orzenia młodzieżowej
organizacji konserw atyw nej. 12 listopada 1919 r. odbyło się
w W arszawie zebranie organizacyjne Akademickiego Koła Jedności Narodowej.
Pierw szym prezesem został Zdzisław Massalski. Od początku istniały
w organizacji tarcia na tle -taktyki — jak daleko posuwać się w głoszeniu
konserw atyw nego program u. Zwolennikiem pewnego kam uflażu był
pierw szy prezes. Starał się on, by organizacja nie m iała jaskraw o praw i­
cowego charakteru. On też w m arcu 1920 r. przeforsował, że A K JN w w y­
borach do B ratniej Pomocy poszło przeciwko narodowej dem okracji. Poglądy
Massalskiego i grupy z nim związanej zbliżone były do stańczyków.
N atom iast inny konserw atyw ny działacz młodzieżowy Zbigniew Dobiecki
lansował radykalnie prawicowe poglądy. Od początku też forsował nazwę
Organizacja Młodzieży Narodowo-Zachowawczej, co m u się powiodło, gdy
objął przewodnictwo po pójściu M assalskiego do wojska. W ciągnął też do
w spółpracy Leszka Gembarzewskiego, m onarchistę i zwolennika Action
Française. Ogółem Koło warszaw skie liczyło praw ie 100 członków, w tym
znaczna część ze Szkoły Głównej G ospodarstwa W iejskiego 103. Po objęciu
przew odnictw a przez Dobieckiego OMNZ w w yborach do B ratniej Pomocy
w 1921 r. w ystąpiła wspólnie z Młodzieżą W szechpolską i katolickim „Odrodzeniem
”.
Zwycięstwo linii Dobieckiego znalazło swój w yraz w „M iesięczniku
Akadem ickim ” — piśm ie ukazującym się od m arca 1920 r. W num erze
pierwszym pism a Dobiecki krytykow ał „bojaźliwą taktykę” konserw atystów.
Przeciw staw iał im bojowość socjalistów. W tym że num erze opublikowany
został program OMNZ. Głosił on politykę nacjonalistyczną i ekspansję
zew nętrzną. W spraw ach w ew nętrznych nie różnił się od innych organizacji
konserw atyw nych, z jedynym w yjątkiem . Od początku w piśm ie
w ystępowano za w prowadzeniem m onarchii 104.
Ja k podaje Dobiecki, filie OMNZ istniały we Lwowie, K rakow ie i Poznaniu.
We Lwowie nosiła ona nazw ę Narodowego Zw iązku Młodzieży
Kresowej. O kołach we Lwowie i K rakowie nie posiadam y żadnych w iadomości.
Natom iast o kole poznańskim nieco w iem y dzięki wspom nieniom
S. Zabiełły, który był wiceprezesem koła. Zostało ono założone w 1921 r.
i liczyło około 50 członków, głównie studentów pochodzenia ziem iańskie­
111
103 Z. Dobiecki, Z własnych przeżyć, BN, rkp, z. 1 ; Z dziejów organizacji Młodzieży
Narodowo-Zachowawczej, „Miesięcznik Akademicki”, III 1920.
104 Z. Dobiecki, Socjaliści a my, „Miesięcznik Akademicki”. Jak pisze we
Wspomnieniach Dobiecki, „wywołało to protesty zainteresowanych i w ostatniej chwili
trzeba było co gorętsze zwroty wymazywać”, Z własnych przeżyć, z. 2; Deklaracja
Programowa Organizacji Młodzieży Narodowo-ZachowaWczej, „Miesięcznik Akademicki”,
III 1920.