Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

tam a, może ona stosować jedynie m etody pozaparlam entarne, i że przeciw
staw ienie się samej zasadzie uchwalonej przez sejm ustaw y stanowi
czyn rew olucyjny, w ykraczający poza m etody parlam entarne. Broniąc się
przed tym i zarzutam i „Czas” próbow ał dowieść, że ziem ianie w ystępują nie
przeciw „zasadom”, które stanow ią przedm iot uchw ały sejm owej, ale chcą
zmienić szczegóły i sposób w ykonania powyższych z a sa d 131. Była to oczywiście
kazuistyka. Proponow ane zm iany naruszały bowiem podstaw y
uchwalonych zasad.
Ostro przeciw ko rezolucjom zjazdu ziem ian w ystąpiła prasa narodowodem
okratyczna. Lwowskie „Słowo Polskie” nazwało uchwały szkodliwymi
społecznie, wnoszącymi rozkład ustroju i stojącym i na egoistycznym gruncie
interesów kastowych. Nawoływało do elim inowania z organizacji ziem
iańskich „sił reakcyjnych”. Sform ułow ania te, nie spotykane dotychczas,
świadczyły o zdenerwow aniu, jakie w yw ołały uchwały ziem ian. Niedwuznaczne
stanow isko ziem ian zawężało pole m anew rom ZLN. „Dziennik
Pow szechny” sugerował, że stanowisko endecji jest w ynikiem obawy
0 u tratę wpływów wśród ziemian, a tym sam ym finansowego poparcia,
1 w ysunął stąd wniosek, że należy obawiać się kroków endecji w kierunku
rozbicia związków ziem ian 132. Faktem jest, że endecja rzeczywiście próbow
ała przeszkodzić zwartości szeregów ziem ian. Zmuszona została jednak
do ustępstw . Odbyło się wspólne posiedzenie ziem ian związanych z ZLN
z prezydium tej organizacji. Postanowiono, w brew oporowi niektórych
przywódców ZLN, podważać zasadę wywłaszczenia i zwalczać ustanowione
m ak sim u m 133. Jeszcze raz w pływ y ziem ian z ZLN przew ażyły.
Obok ataku na rząd ziem ianie podjęli akcję przeciwko Związkowi Zawodowemu
Robotników Rolnych. Doraźnie działalność tego związku przeszkadzała
im bardziej niż potencjalnie groźniejsza reform a rolna. Wykorzystali
do tego stra jk robotników rolnych proklam ow any 16 października
1919 r. Robotnicy rolni po strajk u proklam ow anym 18 m arca 1919 r. w y­
walczyli umowę m iędzy ZZRR a Związkiem Ziem ian korzystną dla służby
folwarcznej. Powodem strajku było postępow anie ziemian, którzy, uważając
w arunki um owy za nadm ierne obciążenie, zaczęli zmniejszać ilość służby
folwarcznej, usuw ając ją z zajm ow anych mieszkań. Powodem ogólniejszym
było niezadowolenie z przyjętych przez sejm zasad o reform ie rolnej
i żądania ziemi dla służby folwarcznej bez w ykupu.
Robotnicy rolni podjęli w alkę w w arunkach niezw ykle niew ygodnych
dla siebie. S trajku nie popierali ludowcy ani PPS. W związku z tym ziemianie
w ystąpili pod adresem ZZRR z oskarżeniem , że strajk nie m a na
celu popraw y w arunków bytu robotników rolnych, lecz jest spiskiem ko-
77
131 „Biała rewolucja", „Kurier Polski”, 9 X 1919; Uchwały Zjazdu Ziemian, „Czas”,
12 xi919-
132 N-D przeciw ziemianom, „Dziennik Powszechny”, 25 X 1919.
‘“ Zdanowski, Dziennik, 11 X 1919. ‘ ['¡j
\>, A