17.05.2013 Views

ARTE DE LA LENGUA GUARANI POR EL P. ANTONIO RUIZ ... - celia

ARTE DE LA LENGUA GUARANI POR EL P. ANTONIO RUIZ ... - celia

ARTE DE LA LENGUA GUARANI POR EL P. ANTONIO RUIZ ... - celia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

1 Marã, »qué«,<br />

incluye pregunta, lo usan cuando no han oído bien lo que se les dice, ut:<br />

marã, '¿qué, qué es lo que has dicho?';<br />

marãve, '¿qué más?';<br />

se puede poner también la nota de pregunta:<br />

marã panga he'i, '¿qué dijo?';<br />

marã amo panga, '¿qué había de haber?'<br />

2 Marã piã ra, marã pi a'u ra, marã piko ra, »¿qué es eso?«<br />

Dícenlo por enfado a muchachos inquietos;<br />

la mujer dice: marã piko rare l. aỹ piko rare;<br />

pero si son muchos, en lugar del piko usan piã l. puguĩ.<br />

3 Marã, »cómo«:<br />

marãpe ndereko ipýri, '¿cómo te fue estando con él?';<br />

marãnunga l. marãrami panga ndererekóni ra'e, '¿cómo te ha tratado?'<br />

marã l. marãrami panga nde angaipapaguéra, ndemano riréne,<br />

'¿cómo te irá con tus pecados después de muerto?'<br />

marãramingua tekoasy katu pipo oñandu akóipe ra'e,<br />

'¿cómo sería el dolor que entonces sintió?';<br />

marãeteípe ereiko, '¿cómo estás de salud?';<br />

marãeteigua katu piko ndereko, '¿cuál es tu oficio, empleo?' &c.<br />

marãve, '¿cómo más?';<br />

marã oikóvo pipo ase ohupitýne,<br />

'¿de qué manera portándose la persona lo alcanzará?'<br />

Respuesta: marã herã, 'no sé cómo'; marãngatu herã, idem.<br />

4 Marã, »daño, mal«:<br />

N. ndaikói avaupe, 'no hago daño a nadie'(Mart.);<br />

chemomarã, 'me hizo daño';<br />

mba'e imomarãmbyre, 'cosa dañada';<br />

mba'e marãneỹ, 'cosa intacta';<br />

ndemba'e imarã, chemba'e aete namarãi l. namarãni,<br />

'tus cosas han recibido daño, pero mis cosas [S189] no están malas, están intactas';<br />

276

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!