17.05.2013 Views

ARTE DE LA LENGUA GUARANI POR EL P. ANTONIO RUIZ ... - celia

ARTE DE LA LENGUA GUARANI POR EL P. ANTONIO RUIZ ... - celia

ARTE DE LA LENGUA GUARANI POR EL P. ANTONIO RUIZ ... - celia

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

chaterõ akangao oja ñandu typ,<br />

'a los que tienen cabellos duros sin limpiarlos' &c.<br />

Tipo »por ventura«, lo mismo que nipo.<br />

Tikera l. etikera, »guarda eso no«.<br />

1 Tirõ (equivale al jepe) »aun«, y se usa elegantemente:<br />

huguy marãngatu asery'ái jusu avyareỹ opupu hete pakatuĩ rupi ijao<br />

mou'ũmbávo, yvyaramo tirõ osyry syryka rano (Nic.),<br />

'aun corriendo hasta al suelo';<br />

kuarepotiju oro japype ijape rupi, ipyrupi tirõ, ombovera verahereko rano, ‘lo<br />

doraron por fuera, y aun por [S250] dentro’ (Nic.);<br />

pytũnamo tirõ omba'e apo, 'aun de noche trabaja';<br />

tirõ ete, 'hasta aun';<br />

kuña tirõ ete oporoyvõ kuaa, 'hasta aun las mujeres saben flechar';<br />

chetirõ ete amo ndajapoiche ra'e, 'aun yo mismo, no lo hubiera hecho';<br />

2 »cualquiera«:<br />

mba'e tirõ l. tetirõ, 'cualquiera cosa'.<br />

Con la negación, »de ninguna manera«:<br />

ani tirõ ete, 'no, de ninguna manera';<br />

ndahaiche tirõ eténe, 'en ninguna manera me iré';<br />

tetiruã ete, idem, pero menos usado.<br />

Tyty [Interjección] del que hace como donaire de lo que dice o hace el otro:<br />

tyty, 'miren con qué sale'. Item de admiración y complacencia:<br />

tyty yga kuandete ra, '¡ah qué bien va la canoa!';<br />

tyty ao katupyry pikora, 'oh qué lindo vestido es este'.<br />

Tyty l. tytýi, »temblor«:<br />

chepy'a tytýi, 'dáme latidos el corazón, temo grandemente'.<br />

Továvo, »por en frente, por delante«:<br />

345

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!