Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

als gezag verdiend moet worden… 139
Gerechtelijke Kaart is in 2011 voor het eerst in jaren het aantal rechters
in dienst van de Rechtspraak gedaald (van 2502 eind 2010 naar 2448 eind 2011)
(Raad voor de rechtspraak 24 mei 2012).
Voor een geloofwaardige rechtsstaat vindt de minister van Veiligheid
en Justitie het van het grootste belang dat justitiabelen snel en doeltreffend
hun zaak behandeld krijgen: “Recht dat te lang op zich laat wachten, voelt als
onrecht.” (minister van Veiligheid en Justitie 2011 Actieprogramma). Voor het
strafrecht werkt het ministerie van Veiligheid en Justitie aan het programma
‘Herontwerp keten strafrechtelijke handhaving’ met als einddoel dat eind
2014 tweederde deel van alle standaardzaken landelijk binnen één maand
worden afgehandeld. Nu is de gemiddelde doorlooptijd nog acht à negen
maanden (ministerie van Veiligheid en Justitie 20 september 2011). Voor het
civiel recht en bestuursrecht werkt het ministerie van Veiligheid en Justitie
aan de uitvoering van de Innovatieagenda rechtsbestel (ministerie van
Veiligheid en Justitie 31 oktober 2011). Centraal probleem daarin is de lange
doorlooptijden van rechtszaken. Onderdelen van de agenda zijn een betere
geschiloplossing voor burgers, verbetering van gerechtelijke procedures,
verbetering van buitenrechterlijke procedures, verbeteringen in het rechtsbestel
en onderzoek naar innovatie. Doelen van de nota zijn de versnelling van
de doorlooptijden, verbetering van de effectiviteit en efficiëntie en uitbreiding
van de mogelijkheden voor digitaal procederen. Een belangrijk instrument
is de Wet Herziening Gerechtelijke Kaart die leidt tot minder gerechten
met een grotere omvang om de kwaliteit op peil te houden.
Rechterlijk gezag en vertrouwen in de rechtspraak zijn voor het ministerie
vooral strategische thema’s waar onderzoek naar wordt verricht (ministerie
van Veiligheid en Justitie 2012, rapport). De minister van Veiligheid en Justitie
heeft de overtuiging dat onzichtbaarheid afbreuk doet aan rechterlijk gezag.
Om rechters te bewegen hun imago in de media op te poetsen en meer
in overeenstemming te brengen met de realiteit, maakt minister Opstelten
vooral gebruik van management bij speech: “Ik wil u ook helemaal geen
opdrachten geven. Maar áls ik het zou mogen … voor één keertje … dan zou
u te horen krijgen dat de rechtspraak zijn werk snel, deskundig en begrijpelijk
moet doen, maar daarnaast ook meer zichtbaar moet zijn.” (minister van
Veiligheid en Justitie 15 oktober 2012). Meer geld voor communicatiebeleid
of meer tijd voor nevenactiviteiten is er niet.