Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

Tabel 6.1 Kwaliteitssysteem
Normatief kader
(v.a. 2002/2003)
– Gerechtsstatuut
– Sectorstatuten
– Meetsysteem Rechterlijk
Functioneren (mrf)
Kwalitatief
kader
– kwo
– mwo
– Visitatie
– Audit
transparantie: sturen en gestuurd worden 317
Overige
elementen
– Intervisie
– Klachtenregeling
Kwaliteitsnormen
(v.a. 2006)
– Permanente Educatie (30 uur)
– promis (sector straf)
– Meelezen
– mk/ek
– Doorlooptijden
– Instructie en feitenonderzoek
De kwaliteitsnormen vormen vanaf 2006 een integraal onderdeel van de jaarplan-
en p&v-cyclus binnen het gerecht en met de raad. Zo kan worden
gestuurd op het halen van de normen. De praktijk leert dat de meerwaarde
van kwaliteitsnormen en -middelen in de loop van de jaren afneemt.
In de beleving van de medewerkers verdwijnt het bijzondere en wordt
de norm ‘gewoon’ (zie pe-uren). Lastiger is het sturen op bijvoorbeeld doorlooptijden
(capaciteit) en promis (Raad voor de rechtspraak/Landelijk
Overleg Voorzitters Strafsector 2011) (eenduidige definitie). Hier wordt
duidelijk dat het sturend vermogen van het bestuur en de raad grenzen kent
wanneer het gaat om beslissingen in het primaire proces. Indirect sturen via
intervisie, reflectiecommissies e.d. is mogelijk, mits de betrokkenen hiervoor
open staan. In feite geldt dit ook voor het voorgestelde Meetsysteem
Rechterlijk Functioneren (mrf). In 2011 werd dit systeem alleen nog bij
de gerechtshoven gebruikt ter harmonisering van de organisatie van en wijze
van werken en normeringen in het primaire proces. Het mrf past goed bij
de aandacht voor de kernwaarden en kwaliteit binnen de appelcolleges door
het rapport Kernwaarden appelrechtspraak van de commissie-Hammerstein
ii 12 in 2008.
Koopman (2009: 122) ziet een belangrijke meerwaarde in het gebruik van
protocollen en checklists. “Een belangrijk voordeel van een werkwijze
volgens vastgestelde protocollen is dat er transparantie ontstaat waardoor
het mogelijk wordt om op structureel niveau keuzes te maken over
de gewenste kwaliteit van de rechtspraak.” Hij trekt een vergelijking met
onder meer de gangbare werkwijze in de medische sector en de luchtvaart.
In toenemende mate komen op de rechtsgebieden landelijke regelingen
(zoals procesreglementen) 13 .