Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

4.3.3 camera’s in de rechtszaal
rechters aan het woord over transparantie 231
In 2012 legde de Amerikaanse Supreme Court het verzoek naast zich neer
om camera’s toe te laten tijdens het proces over de zorgwet van president
Obama. 32 Een van de argumenten was de ongewenste dynamiek die
in de rechtszaal zou ontstaan zodra camera’s worden toegelaten. Partijen
zullen zich anders gaan gedragen. 33 Over de (potentieel) negatieve effecten,
maar zeker ook de kracht van camera’s en daarmee beeld in de rechtszaal
is – ook in ons land – de afgelopen jaren veel gedebatteerd en geschreven
(Hoogwater 2007; Feigenson en Spiesel 2011; Kor 2011; Arlman 2011;
Van Hoven 2012). De voordelen lijken voor het oprapen te liggen: het sluit
aan bij de verwachtingen van de huidige samenleving, het kan zorgen voor
een beter begrip van de rechtspraak bij het brede publiek en het zou de kwaliteit
van de rechtspraak kunnen verbeteren omdat rechters voor het oog van
de camera scherper letten op de kwaliteit van hun werk en functioneren.
De commissie-Van Rooy 34 , die naar aanleiding van het proces-Wilders over
de inzet van camera’s in de rechtszaal rapporteerde, spreekt de verwachting
uit dat “het vertrouwen in de rechtspraak met deze ruimere openheid zal
worden vergroot” (commissie-Van Rooy 2011). De commissie erkent weliswaar
dat de invoering van camera’s in de rechtszaal extra belasting, ongemak
en risico’s voor de beeldvorming met zich meebrengt, maar laat het belang
van openbaarheid en toegankelijkheid van de rechtspraak desalniettemin
zwaarder wegen. Court tv verdient een ‘ja, mits’, in plaats van een ‘nee,
tenzij’, aldus de commissie. 35 Eind september 2012 werd besloten te gaan
experimenteren met camera-uitzendingen vanuit de rechtszaal. 36
Enquête
In de enquête is de respondenten gevraagd hoeveel ervaring zij hebben met
camera’s in de rechtszaal en hoe wenselijk zij (invoering van) dit instrument
achten. 37 Uit de antwoorden blijkt dat 10 procent hiermee tamelijk of heel
veel ervaring heeft, terwijl de overige 90 procent hier weinig of helemaal
geen ervaring mee heeft. Voorts vond 51 procent de (invoering van) camera’s
in de rechtszaal (heel) onwenselijk, vond 39 procent dat (heel) wenselijk,
terwijl 10 procent hierover geen mening zegt te hebben.
De respondenten kregen vervolgens een aantal redenen voorgelegd waarom
camera’s in de rechtszaal onwenselijk respectievelijk wenselijk zijn. Hen
werd gevraagd welke van deze redenen voor hen de belangrijkste is. De antwoorden
staan in tabel 4.9.