Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

430
speelruimte voor transparantere rechtspraak
‘Autoriteit’ wordt in heel verschillende contexten gebruikt. Vaak wordt
er gerept van autoriteit in artikelen die gaan over de rechterlijke macht die
onder vuur ligt. Het gaat hierbij om maatschappelijke druk op rechters,
of zelfs om gerechtelijke dwalingen. In acht van de dertien artikelen betreft
het kritiek op rechters, waarbij hun ‘autoriteit’ in het geding zou zijn.
Artikelen over ‘vertrouwen’ gaan ook over van alles en nog wat. Wat echter
opvalt is de vaak geziene verwijzing naar partijdigheid en naar concrete
rechtszaken. Opnieuw moet hier Wilders worden genoemd, naar aanleiding
van wie viermaal over vertrouwen wordt gesproken. Echter, ook andere zaken
nodigen uit tot het refereren aan het vertrouwen in de rechtspraak, zoals
de zaak-Lucia de B. (2) en de Chipshol-zaak (1). Verder komt het terug in verslaggeving
over het scp-rapport over vertrouwen in de rechtspraak
(scp 2007).
Kortom, gezag-frames zijn relatief zeldzaam. Zelfs als er ‘vertrouwen’ onder
wordt begrepen, komt gezag-framing minder dan half zo vaak voor als transparantie-framing.
Er wordt vaak gemeld dat het vertrouwen in de rechtspraak
en de autoriteit van de rechters op het spel staat. Dit wordt vooral beweerd
bij verslaggeving over controversiële rechtszaken zoals de zaak-Lucia de B.
en de zaak-Wilders. Vanwege de kleine aantallen artikelen met gezag-framing
is het hachelijk om conclusies te trekken op verdere uitsplitsing van deze
artikelen naar krant, actor of tijdseenheid. Wel kunnen we zeggen dat het
voorkomen van deze framing in onze sample niet voorbehouden is aan een
bepaalde krant of beperkt tot een bepaalde actor. Verder komt gezag-framing
ongeveer even vaak voor in elk van de vier tijdvakken.
8.6.3 kritiek-framing
Kritiek-framing komt vaker voor. In 71 van de 102 gecodeerde artikelen (70%)
vindt men dit frame. Het komt daarmee ongeveer even vaak voor als transparantie-framing.
Hoewel de kritiek zich ook richt op politici (15), het om (10)
en op de benoeming en ontslagbescherming van rechters (2), concentreren we
ons hier eerst op de 53 artikelen die gaan over kritiek op de rechtspraak. 8 Deze
kritiek komt hoofdzakelijk van advocaten (15), van rechters zelf (13) en van
politici (12).
Advocaten beweren opvallend vaak dat rechters partijdig (9), niet onafhankelijk
(2) of anderszins oneerlijk (2) zouden zijn. Verdere onderwerpen van
kritiek van advocaten behelzen gemaakte fouten, zoals in de zaak-Lucia de B.
(2). Vermeende partijdigheid komt als gezegd opmerkelijk vaak voor, waarbij
de mogelijkheid in het achterhoofd moet worden gehouden dat overijverige
advocaten wel eens loze beschuldigingen uiten.