Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

336
Box 6.13
speelruimte voor transparantere rechtspraak
van zelfstandige gerechten. De recente procedure voor de benoeming van
de nieuwe presidenten in het kader van de Herziening Gerechtelijke Kaart
kent meer regie. Van Lierop (2012: 2096) plaats hier enkele kanttekeningen bij.
De combinatie van de tijdelijke benoeming en de toelage leidt ertoe dat
bestuurders in hun beleving rechters zijn en blijven. En wel binnen het
eigen gerecht, daar er beperkte prikkels (en wel risico’s) zijn om naar andere
gerechten of andere organisaties te gaan. Het ligt voor de hand dat bij het
uitoefenen van de bestuursfunctie de gedachte opkomt dat ‘je nu wel de baas
over je collega’s kunt zijn, maar dat je morgen weer de gelijke bent’. De kans
op voorzichtig gedrag om de verhoudingen goed te houden is niet ondenkbaar.
De gekozen constructie (tijdelijk, toelage, gerecht) heeft aldus een effect
op de (psychologische) beleving van de bestuurdersfunctie en de (sociologische)
positionering van de functie binnen de organisatie.
Voor de niet-rechterlijke bestuursleden is er een ander dilemma: het is niet
gebruikelijk (meer) dat deze functie wordt vervuld vanuit de rechtspraak
als carrièrestap binnen de bedrijfsvoering. Er is na deze functie ook geen
logisch ontwikkelperspectief binnen de rechtspraak, daar er geen zwaardere
functies voor niet-rechters beschikbaar zijn of loopbaantrajecten zijn (van
klein naar groot gerecht). Ook een carrièrestap naar de raad is niet voorzien
(i.t.t. de rechterlijke leden van de raad). Elk gerecht neemt zijn eigen nietrechterlijk
lid aan. Voor velen resulteert dit in een tijdelijk verblijf binnen dit
gerecht. Er is (nog) geen beleid op continuïteit van de opgebouwde ervaring
binnen de rechtspraak. Mogelijk komt dat na de invoering van de Herziening
Gerechtelijke Kaart per 1 januari 2013.
Intermezzo: aanspreken
De rolopvatting van het bestuur bepaalt of en hoe men elkaar binnen het bestuur aanspreekt
en hoe dit plaatsvindt tussen het bestuur en de leidinggevenden in de sectoren. Door de tijdelijke
benoeming (en daarna terugkeren als rechter in dezelfde sector) en het ontbreken van een landelijke
loopbaanbeleid voor leidinggevenden, is het aanspreken sterk situationeel afhankelijk. Over
het algemeen versterken deze twee aspecten een ‘nette wijze’ van aanspreken. In bepaalde situaties
is er sprake van een vorm van non-interventiegedrag tussen leidinggevenden op hetzelfde niveau
(bijv. teamvoorzitters t.o.v. elkaar in één sector). Dat wordt versterkt indien men voor een deel van
de tijd is vrijgesteld om leiding te geven, hetgeen voor de meeste leidinggevenden geldt.