Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

474
speelruimte voor transparantere rechtspraak
18 De twijfelaars scoren gemiddeld een 5,83, de vertrouwenden een 7,35, de niet-
vertrouwenden een 3,85. Van de respondenten die vinden dat de rechtspraak in het
algemeen wel te vertrouwen is, is ruim 80% daar (redelijk) zeker van. Van de respon-
denten die vinden dat de rechtspraak in het algemeen niet te vertrouwen is, is onge-
veer 70% daarvan (redelijk) zeker. De ‘twijfelaars’ is niet gevraagd naar de mate van
hun twijfel. Echter, 61% van de mensen die twijfelen geven de rechtspraak niettemin
een zes over hoger op de 1–10 schaal voor vertrouwen.
19 ‘Wilt u in maximaal vier kernwoorden opschrijven wat als eerste bij u opkomt als u
aan de rechtspraak denkt?’ De open antwoorden zijn gecodeerd in de 8 categorieën
van tabel 1. Aan elke respondent zijn maximaal 2 codes toegekend (bijv. bij het ant-
woord: eerlijk, maar soms wel dwalingen: waarden + organisatiefouten). Daardoor
tellen de percentages van alle categorieën op tot meer dan 100%.
20 Wordt de belangstelling nader gepeild, dan blijkt dat niet vertrouwers wel vaker dan
twijfelaars geen enkele informatiebron voor de rechtspraak noemen en geen enkel
type bericht over de rechtspraak interessant vinden.
21 Gepeild met twee gekoppelde vragen: Hebt u de afgelopen zes maanden actief naar
informatie gezocht over de rechtspraak of rechters?; Wat voor soort informatie hebt
u gezocht?
22 De vertrouwers, twijfelaars en niet vertrouwers antwoorden significant verschil-
lend op de hier besproken stellingen op meestal niveau 0.01, maar minstens
0.05 (One-way Anova testen). Dat geldt niet voor de behoefte aan achtergrondinfor-
matie en het oordeel over de media. In de tekst en de grafiek zijn echter steeds slechts
enkele van de antwoordcategorieën opgeteld weergegeven (bijv. eens+helemaal
eens). Daarmee gaan in de presentatie bepaalde verschillen tussen de groepen
verloren.
23 Pearson’s R -0,457, sign. 0,01. Dat uit zich ook in de verdeling over de drie groepen:
van de vertrouwers stemt 6% (helemaal) in met deze stelling, van de twijfelaars 17%
en van de niet vertrouwers 45%.
24 Twijfelaars en niet vertrouwers vinden significant veel vaker dat fouten in de recht-
spraak te weinig worden gecorrigeerd (respectievelijk 71 en 89% tegen 42% van
de vertrouwers).
25 Een alternatieve verklaring is dat de optie ‘ik twijfel of de rechtspraak in het alge-
meen te vertrouwen is’, respondenten uitnodigt die onverschilliger zijn, bijvoor-
beeld omdat ze geen zin hebben om zich explicieter uit te spreken over dit onder-
werp. Deze categorie is dan meer een ‘restcategorie’ dan een categorie respondenten
die weloverwogen aangeeft ‘het nog niet te weten’.
26 Op het congres Media en Recht van de Universiteit Leiden (11 mei 2012) vroegen
persvoorlichters van twee rechtbanken zich af waarom journalisten in plaats van
stukken te schrijven waaruit bleek dat ze het niet begrepen hadden, zich niet beter
door hen lieten voorlichten. Zij konden het proces en vonnis immers nauwkeurig
uitleggen. Overigens oordeelden althans enkele jaren geleden ook journalisten nega-
tief over elkaars verslaglegging over rechtszaken (Malsch 2004).