Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

284
speelruimte voor transparantere rechtspraak
beantwoorden zijn mensen geïnterviewd met en zonder ervaring met
de rechtspraak. Uit de resultaten blijkt dat burgers die (civiele of bestuursrechtelijke)
zittingen hebben bijgewoond, vinden dat zij voldoende waren
geïnformeerd en dat zij het verloop van de zitting goed konden volgen.
In het rapport Awb-procedures vanuit het gezichtspunt van de burger. Stand
van zaken in theorie en eerder onderzoek (Laemers et al. 2007) wordt verwezen
naar onderzoek naar tevredenheid van personen die betrokken zijn geweest
bij rechtszaken bij de Raad van State. Hieruit blijkt dat appellanten tevreden
zijn over de informatievoorziening en de behandeling tijdens de zitting.
De motivering van de uitspraak wordt echter niet als een sterk punt ervaren.
Er is een gebrek aan duidelijkheid en volledigheid van de argumentatie bij
de uitspraak. Tevens wordt in dit rapport gesteld dat communicatie een
belangrijke factor is voor de ervaringen van burgers. Hierbij is informatie
(voor, tijdens en na de procedure) en motivering van de beslissing van belang.
Volgens Laemers e.a. (2007) kan dit gezien worden als een behoefte van
burgers aan transparantie, informatie en goede motiveringen. Dit kan ten
goede komen van de legitimiteit en de tevredenheid van procesdeelnemers.
Uit het Klantwaarderingsonderzoek 2011 van de Raad voor de rechtspraak
blijkt dat justitiabelen over de uitleg van de vervolgprocedure positief zijn.
Als aandachtspunt wordt door professionals de motivering van de beslissing
genoemd.
In de praktijk worden uitspraken van de civiele rechter veelal slechts toegezonden
aan de procespartijen en niet op een openbare zitting uitgesproken
(De Werd 2001: 67; Van Mierlo et al. 2002: 308). In toenemende mate worden
uitspraken – waaronder die van de civiele rechter en de bestuursrechter –
op internet of in wetenschappelijke tijdschriften gepubliceerd. 19 Het gaat
echter nog altijd maar om een zeer gering aantal uitspraken.
In het civiele recht lijkt het met de onmiddellijkheid niet heel anders gesteld
dan in het strafrecht, aangezien ook in deze procedures veel schriftelijk
wordt afgedaan. Dat geldt in mindere mate voor het bestuursrecht nu daar
in de regel een belangrijke plaats is weggelegd voor de mondelinge behandeling.
De rechter treedt daarbij meer op als een actieve regisseur van het
geschil. Nadeel daarbij kan zijn dat er minder ruimte is voor partijen om hun
standpunt dat al van papier bekend is nog een keer ter zitting aan de orde
te stellen. Onbekend is hoe partijen dat – mede in het kader van de transparantie
– waarderen.