Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

een transparanter strafrechtssysteem in nederland? 267
De artikelen 6 lid 1 evrm en 14 lid 1 ivbpr staan een uitzondering op de
openbaarheid van zittingen toe, en wel in het belang van de goede zeden,
de openbare orde of nationale veiligheid in een democratische samenleving,
als de belangen van minderjarigen of de bescherming van het privé leven
van procespartijen dit eisen of indien de openbaarheid de belangen van een
behoorlijke rechtspleging zou schaden. De openbaarheid van de uitspraak
kan worden beperkt in het belang van jeugdige personen en als het proces
echtelijke twisten of de voogdij over kinderen betreft.
Artikel 6 lid 1 evrm beoogt blijkens de rechtspraak van het ehrm onder
meer om publieke controle mogelijk te maken op de rechter. 4 De rechterlijke
uitspraak moet op een zodanige wijze openbaar worden gemaakt dat een
dergelijke controle mogelijk is. Het verschaffen van de mogelijkheid voor
niet-procesdeel nemers om een afschrift van de volledige uitspraak te verkrijgen,
publicatie van de volledige uitspraak of het uitspreken van de volledige
uitspraak op een openbare zitting is in principe voldoende voor een
dergelijke controle.
De (Nederlandse) Hoge Raad eist beschikbaarstelling van het schriftelijke
vonnis voor het publiek als compensatie voor een beperkte mondelinge
voorlezing van het vonnis. Volgens de Nederlandse wetgever is het voorlezen
van uitsluitend het dictum niet in strijd met het grondwettelijk voorschrift
en met artikel 6 lid 1 evrm. 5 De Hoge Raad vindt het toelaatbaar dat
personalia worden verwijderd voordat het vonnis openbaar wordt gemaakt.
Er is echter strijd met artikel 121 Grondwet als onderdelen van een arrest zijn
weggelaten die een nadere motivering van de beslissing inhouden. 6 De Hoge
Raad vindt dus dat de motivering niet geheim mag worden gehouden, maar
heeft zich er niet over uitgelaten wát er precies moet worden uitgelegd in het
vonnis (Van Lent 2008: 128).
5.2.2 sluiting der deuren
In artikel 269 Sv staat dat strafzittingen in het openbaar plaatsvinden,
maar dat in bepaalde omstandigheden sluiting van de deuren mogelijk
is. 7 De beslissing tot sluiting der deuren, dus om de zitting niet in de openbaarheid
te laten plaatsvinden, is aan het rechterlijk college, maar het initiatief
kan ook van een andere procesdeelnemer uitgaan. De Hoge Raad controleert
de sluiting der deuren; uitdrukkelijke opname in het proces-verbaal van
de reden hiervoor is vereist. De controle zelf is overigens beperkt van omvang
(Van Lent 2008).