Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

304
speelruimte voor transparantere rechtspraak
– de bedrijfsvoering geschiedt geconcentreerd (sector bedrijfsvoering
of bedrijfsbureau) of deels ook binnen de sectoren; de directeur bedrijfsvoering
is verantwoordelijk;
– voor de facilitaire zaken (bodes, post, repro, huisvesting, bewaking, enzovoorts)
is er een facilitaire dienst binnen een gerechtsgebouw; veelal vormt
deze dienst een onderdeel van de rechtbank als er meerdere gerechten
in eenzelfde gebouw zijn gehuisvest;
– bij rechtbanken worden ongeveer 90 procent van de zaken door een
enkelvoudige kamer (één rechter) afgedaan en 10 procent meervoudig,
terwijl bij de gerechtshoven juist 90 procent door een meervoudige kamer
(drie rechters) wordt afgedaan en 10 procent enkelvoudige.
Met de herziening van de Gerechtelijke Kaart per 1 januari 2013 wordt de organisatiestructuur
aangepast. De belangrijkste wijzigingen in het licht van deze
studie zijn de volgende.
– Het bestuur gaat bestaan uit 3 bestuursleden: president, een rechterlijk lid
(portefeuillehouder kwaliteit) en een niet-rechterlijk lid (m.n. portefeuillehouder
bedrijfsvoering). Zij richten zich op het besturen van het gerecht.
De afdelingsvoorzitters en/of teamvoorzitters nemen de managementtaak
over. De sectorstructuur wordt losgelaten. Elk gerecht kan de indeling van
het gerecht in afdelingen en/of teams zelf vormgeven. Omdat niet is voorgeschreven
wat het aandachtsgebied van de afdelingen en teams dient
te zijn, komen diverse varianten voor (publiek/privaat, bestuur/civiel/
straf, enzovoorts).
– Door de voorgestelde schaalvergroting (van 17 naar 10 rechtbanken 4 en van
5 naar 4 gerechtshoven) wordt de span of control van de besturen groter,
zowel qua medewerkers als qua geografisch gebied. Dit stelt eisen aan
de bestuurskracht van de besturen en de managementvaardigheden van
de leidinggevenden van de afdelingen en/of teams.
– In 2011 is een centrale staforganisatie voor de gehele rechtspraak opgezet
(het Landelijk Dienstencentrum Rechtspraak) die diverse bedrijfsvoeringstaken
van de gerechten en de Raad overneemt.
6.3 rationaliteitenbenadering en transparantie
Alvorens dieper in te gaan op de transparantie van de rechtspraak en het
gerecht is het zinvol een moment stil te staan bij het referentiekader dat kan
worden gebruikt om naar de werkelijkheid van de rechtspraak te kijken.
Snellen (1987; 2002: 323) heeft gewezen op het belang van het onderkennen van
de relatie tussen de rationaliteiten voor het overheidsbeleid. Met de rationaliteiten
kan het overheidshandelen beter worden begrepen (Overkleeft-Verburg
1998: 269). En wat betekent dit voor het handelen binnen de rechtspraak?
In deze paragraaf staat het vinden van een antwoord op deze vraag centraal.