Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

echterlijke argumentatie en transparantie: een rechtsvergelijkende exercitie 171
Je zou zeggen dat hier wel wat meer over te vertellen valt dan het Franse
hof doet; de motivering doet schril aan, al helemaal in vergelijking met
de zojuist gepresenteerde Amerikaanse zaak. Onder meer rijzen de volgende
vragen. Waarom is de zojuist vermelde bepaling van de Franse Code civil niet
strijdig met het evrm, dat in artikel 8 het recht op een privéleven waarborgt?
Wanneer twee personen van gelijk geslacht met elkaar besluiten in het huwelijk
te treden is dat toch hun zaak? Waarom laat het Franse hof het bij deze
korte uitspraak, en zegt het niet meer uitdrukkelijk waarom het van mening
is dat de betwiste bepaling uit het Franse burgerlijk recht niet wordt tegengesproken
door onder meer het evrm?
Het betreft hier slechts één van de bijna 30.000 arresten die het Franse hof
jaarlijks wijst, met zo’n 85 rechters. 18 Maar wat juist dit arrest bijzonder interessant
maakt is dat het Franse hoogste hof aan het Institut de Droit Comparé
Edouard Lambert van de Université Jean Moulin te Lyon had gevraagd een
overzicht te maken van hoe in andere landen met deze kwestie wordt omgegaan.
De reden daarvoor was onder meer gelegen in het feit dat de Franse
Code civil ter zake nauwelijks enige indicatie gaf. Weliswaar stond en passant
in het eerdergenoemde artikel 75 te lezen dat een huwelijk als een verbond
tussen man en vrouw was gedacht, maar dat kon eigenlijk als niet meer
dan indirect bewijs worden genomen voor de juridische ontoelaatbaarheid
van een gelijkgeslachtelijk huwelijk. Het geslachtsvereiste is in de betreffende
bepaling immers eerder bijzaak. 19 “Het Cour voelde zich blijkbaar
met onduidelijk, of misschien zelfs maatschappelijk onaangepast, recht
geconfronteerd. Het vermelde onderzoeksrapport bevatte een gedetailleerd
overzicht van rechtspraak en wetgeving in een aantal Amerikaanse
staten, België, Denemarken, Duitsland, Engeland, Nederland, Spanje, Zuid-
Afrika en Zweden. De in het geding betrokken partijen werden bovendien
in de gelegenheid gesteld op het rapport te reageren, alvorens de advocaatgeneraal
20 en het Cour zelf ermee aan de slag gingen. 21 En toch is er van dit
alles in de uiteindelijke uitspraak zelf niets te merken. Hoe de discussie zich
in de schoot van het Cour in feite heeft ontplooid valt aan de hand van de uitspraak
zelf dan ook niet na te gaan.”
3.2 probleemstelling
Over de uitkomst in de zojuist gepresenteerde zaken is het ons hier niet
te doen. De arresten dienen veeleer als voorbeeld voor de manier van motiveren
en argumenteren van beide hoogste gerechtshoven. En hoewel ieder
van de gerechtshoven op een ander domein actief is – het us Supreme Court
is vooral een constitutioneel gerechtshof, en het Franse Cour de cassation
is actief in privaatrechtelijke en strafrechtelijke kwesties – gaat het hier
om prototypische voorbeelden van de wijze van rechterlijk argumenteren