Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

More documents

Recommendations

Info

als gezag verdiend moet worden… 145 Het meest vergaande voorstel is een camerapilot in de rechtbank van Utrecht. De rechtspraak wil meer regie uitoefenen bij het zichtbaar maken en uitleggen van rechtspraak, bijvoorbeeld door het ontwikkelen van een structurele communicatiestrategie. Het project over maatschappelijke oriëntatie zet ook aan tot een kritisch gesprek of dialoog, omdat het rechters stimuleert en faciliteert bij het aangaan van zinvolle ontmoetingen met hun omgeving. Kortom … Er zijn binnen de rechtspraak allerlei ideeën en initiatieven om de kwaliteit van en communicatie over de rechtspraak te verbeteren, die ook inspelen op de politieke en maatschappelijke behoeften aan meer doorzichtige, begrijpelijke en bekritiseerbare rechtspraak. Door gebrek aan mensen, middelen of motivatie lukt het niet altijd om die ideeën om te zetten in concrete initiatieven en de succesvolle initiatieven vervolgens ook op te schalen naar standaardpraktijken. Elke rechtbank heeft zijn eigen beleid en elke rechter zijn eigen rechtspraktijk. Het denken in verschillende legitimiteitsgemeenschappen of doelgroepen is pas net begonnen binnen de rechtspraak en komt vooral tot uiting in het communicatiebeleid en de externe oriëntatie van rechters. Of kwaliteitsverbetering en meer communicatie ook leiden tot meer krediet voor de rechtspraak op de langere termijn is onbekend. Het krediet voor de rechtspraak als systeem en organisatie is noodzakelijk als legitimiteitsbasis en steun in de rug voor het gezaghebbend optreden van rechters in de rechtszaal. Naast een strategische en relationele opgave voor de rechtspraak als systeem en organisatie, is gezag verdienen vooral ook een contextuele opgave voor rechters. In de volgende paragraaf wordt gekeken naar de uiteenlopende praktijken waarin gezag per zaak verdiend of verspeeld kan worden. Figuur 2.4 Gezagspiramide op macro- en mesoniveau Openbaarheid Gedragscode promis Camera’s Klanttevredenheid Onafhankelijkheid Tijdigheid Rechtvaardigheid Gezag als organisatievraagstuk Bronnen van legitimiteit van rechterlijk systeem
146 speelruimte voor transparantere rechtspraak 2.4 contextuele opgave voor de praktijk: regie voeren in publieke en politieke arena’s Het daadwerkelijk verdienen van gezag gebeurt vooral in de praktijk van de rechtszaal zelf. Er zijn drie praktijken te onderscheiden: het reguliere openbare geding in de rechtszaal (1); het geding in de publieke arena (2); en het geding in de politieke arena (3). Als rechtspleging van publiek of zelfs politiek belang wordt, betreft dit altijd slechts een klein aantal rechtszaken. Van alle rechtszaken die er in Nederland plaatsvinden is het overgrote deel niet interessant voor de media of de politiek. Ze trekken buiten de kring van direct betrokkenen ook weinig belangstelling van het grote publiek. Het gezag van de rechter in deze ‘gewone’ zaken wordt hooguit indirect door hun imago in de media bepaald. Dat neemt niet weg dat het gezag van de rechter ook in de gewone, alledaagse rechtspraktijk wel degelijk op het spel staat. Gezag is in een onttoverde wereld (de term is van Max Weber) geen vast gegeven, maar iets wat in het publieke optreden van een namens de overheid optredende professional merkbaar aanwezig moet zijn. Het gezag van de rechter moet verdiend worden, elke dag weer. Alleen juridische professionals die weten hoe de rechtspleging werkt hoeven doorgaans niet te worden overtuigd. Het grote publiek dat zelden of nooit met het recht in aanraking komt, heeft alleen indirecte informatie over de praktijk van het rechterswerk en moet het doen met in de media geconstrueerde verhalen en beelden en met de eigen gevestigde maar doorgaans impliciete verwachtingen over rechtspraak. Dat beeld kan worden bijgesteld – in positieve maar ook in negatieve zin – als men de rechtspleging van meer nabij meemaakt. Hoe kan de rechter gezag verdienen? De eerste context waarin dat moet gebeuren is die van de openbare zitting zelf. 2.4.1 basisverwachtingen in de rechtszaal Gezag komt situationeel tot stand, in het functioneren van de rechtspraak van dag tot dag. Het gezag berust op het beeld dat burgers krijgen van de gang van zaken in de organisatie waarmee zij, doorgaans met frisse tegenzin, in aanraking komen. Uit psychologisch onderzoek blijkt welke elementen in dit lokale rechterbeeld van belang zijn. Tyler benadrukt in zijn studies de procedurele rechtvaardigheid die burgers bij de rechtspleging ervaren (Tyler 2006 en 2007). Hij noemt onder meer de volgende factoren: De kans om de eigen argumenten naar voren te brengen en daarbij serieus genomen te worden; – de neutraliteit en objectiviteit van de rechter;
Page 1 and 2:
W E T E N S C H A P P E L I J K E R
Page 3 and 4:
De serie ‘Verkenningen’ omvat s
Page 5 and 6:
Vormgeving omslag: Studio Daniëls,
Page 7 and 8:
6 speelruimte voor transparantere r
Page 9 and 10:
8 speelruimte voor transparantere r
Page 11 and 12:
10 speelruimte voor transparantere
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96: 94 speelruimte voor transparantere
Page 145: 144 speelruimte voor transparantere
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
Page 205 and 206:
Page 207 and 208:
Page 209 and 210:
Page 211 and 212:
Page 213 and 214:
Page 215 and 216:
Page 217 and 218:
Page 219 and 220:
Page 221 and 222:
Page 223 and 224:
Page 225 and 226:
Page 227 and 228:
Page 229 and 230:
Page 231 and 232:
Page 233 and 234:
Page 235 and 236:
Page 237 and 238:
Page 239 and 240:
Page 241 and 242:
Page 243 and 244:
242 Tabel 4.12 speelruimte voor tra
Page 245 and 246:
Page 247 and 248:
Page 249 and 250:
Page 251 and 252:
Page 253 and 254:
Page 255 and 256:
Page 257 and 258:
Page 259 and 260:
Page 261 and 262:
Page 263 and 264:
Page 265 and 266:
Page 267 and 268:
Page 269 and 270:
Page 271 and 272:
Page 273 and 274:
Page 275 and 276:
Page 277 and 278:
Page 279 and 280:
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
Page 293 and 294:
Page 295 and 296:
Page 297 and 298:
Page 299 and 300:
Page 301 and 302:
Page 303 and 304:
302 Figuur 6.1 speelruimte voor tra
Page 305 and 306:
Page 307 and 308:
Page 309 and 310:
308 Figuur 6.2 speelruimte voor tra
Page 311 and 312:
310 Box 6.2 speelruimte voor transp
Page 313 and 314:
Page 315 and 316:
Page 317 and 318:
Page 319 and 320:
Page 321 and 322:
Page 323 and 324:
Page 325 and 326:
Page 327 and 328:
Page 329 and 330:
Page 331 and 332:
Page 333 and 334:
Page 335 and 336:
Page 337 and 338:
336 Box 6.13 speelruimte voor trans
Page 339 and 340:
Page 341 and 342:
Page 343 and 344:
Page 345 and 346:
Page 347 and 348:
Page 349 and 350:
Page 351 and 352:
Page 353 and 354:
Page 355 and 356:
Page 357 and 358:
Page 359 and 360:
Page 361 and 362:
Page 363 and 364:
Page 365 and 366:
Page 367 and 368:
Page 369 and 370:
Page 371 and 372:
Page 373 and 374:
Page 375 and 376:
Page 377 and 378:
Page 379 and 380:
Page 381 and 382:
Page 383 and 384:
Page 385 and 386:
Page 387 and 388:
Page 389 and 390:
Page 391 and 392:
Page 393 and 394:
Page 395 and 396:
Page 397 and 398:
Page 399 and 400:
Page 401 and 402:
Page 403 and 404:
Page 405 and 406:
Page 407 and 408:
Page 409 and 410:
Page 411 and 412:
Page 413 and 414:
Page 415 and 416:
Page 417 and 418:
Page 419 and 420:
Page 421 and 422:
Page 423 and 424:
Page 425 and 426:
Page 427 and 428:
Page 429 and 430:
Page 431 and 432:
Page 433 and 434:
Page 435 and 436:
Page 437 and 438:
Page 439 and 440:
Page 441 and 442:
Page 443 and 444:
Page 445 and 446:
Page 447 and 448:
Page 449 and 450:
Page 451 and 452:
Page 453 and 454:
Page 455 and 456:
Page 457 and 458:
Page 459 and 460:
Page 461 and 462:
Page 463 and 464:
Page 465 and 466:
Page 467 and 468:
Page 469 and 470:
Page 471 and 472:
Page 473 and 474:
Page 475 and 476:
Page 477 and 478:
Page 479 and 480:
Page 481 and 482:
Page 483 and 484:
Page 485 and 486:
Page 487 and 488:
Page 489 and 490:
Page 491 and 492:
Page 493 and 494:
Page 495 and 496:
Page 497 and 498:
Page 499 and 500:
Page 501 and 502:
Page 503 and 504:
show all

Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?