Speelruimte voor transparantere rechtspraak - Wetenschappelijke ...

330
speelruimte voor transparantere rechtspraak
van processen in de keten, gegevensstandaardisering tussen en binnen organisaties,
professionele autonomie van betrokkenen e.d. konden wel eens zeer
relevant zijn als succes- of faalfactor van digitalisering (Opijnen 2010).
In de Agenda van de Rechtspraak 2011–2014 (Raad voor de rechtspraak
2010b: 8, 25) wordt aangegeven dat digitale toegankelijkheid prioriteit heeft
en diverse pilots worden opgezet. Zo is in het bestuursrecht een experiment
gaande (Rotterdam) waarbij zaken digitaal aanhangig kunnen worden
gemaakt en stukken digitaal aangeleverd. Om tijdig de juiste stukken
in te kunnen brengen is transparantie van de procesgang noodzakelijk. Dit
stelt eisen aan de regelgeving en de ict.
Op langere termijn zal de digitalisering het beeld van de rechtspraak kunnen
veranderen. In de Visie op de rechtspraak (in 2020) van de Raad voor de rechtspraak
(2010b: 29) wordt duidelijk dat veel wordt verwacht van de digitalisering.
Naast de digitale toegankelijkheid (aanleveren van stukken, enzovoorts)
zal ook het primaire proces worden geraakt. Digitalisering kan de behandelduur
van bepaalde zaken fors versnellen. De digitalisering van het primaire
proces houdt ook een andere manier van werken in. De rechtspraak wordt
24 uur per dag bereikbaar en toegankelijk. Volgens de voorzitter van de Raad
voor de rechtspraak zou dat binnen twee jaar (2014) een feit moeten zijn
(Van den Emster 2012b). De lopende gedachtevorming binnen de rechtspraak
over Het Nieuwe Werken (Baane, Houtkamp & Knotter 2011) is daarvan
een voorbode.
In 2011 verschijnt de Innovatieagenda Rechtsbestel (Ministerie van Veiligheid
en Justitie 2011). Daarin komt de minister van Veiligheid & Justitie met een
groot aantal (26) acties om op diverse plaatsen in de justitiële keten met concrete
digitaliseringsdoelstellingen een richtinggevende impuls te geven. Deze
acties laten een hoog ambitieniveau zien. Illustratief is de (eerste) doelstelling
dat de rechtspraak in 2015 digitaal toegankelijk is. Dit zal hoge eisen stellen
aan het digitaal dossier en de ondersteuning van de primaire processen. Wat
dit betekent voor de transparantie van het gerecht valt zo niet aan te geven.
Maar dat deze groter zullen zijn dan de bekostiging met pxq lijkt niet ondenkbaar.
Zeker wanneer deze ontwikkeling wordt gecombineerd met Het Nieuwe
Werken (Westra 2012: 127).
6.5.6 kosten externe transparantie
De kosten van de externe transparantie moet de rechtspraak uit de pxq-gelden
van het ministerie halen. Dus kosten voor het aanpassen van de rechtszaal
om de media ruimte te bieden voor het maken van opnamen en deze digitaal
door te zenden, komen voor rekening van het gerecht. Immers, dit zijn niet